DKÖ ve hukukçuların Silivri Hapishanesi’ne dair hazırladığı raporda, 7 No’lu L Tipi Hapishane’de 15 koğuşun karantinada olduğu ve 107 pozitif vakanın olduğu belirtildi. İnsan Hakları Derneği (İHD), Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Med Tutuklu Ve Hükümlü Aileleri Hukuki Ve Dayanışma Dernekleri Federasyonu (MED TUHAD-FED) ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Silivri Hapishanesi’ne 22 Mayıs’ta yaptıkları ziyareti raporlaştırdı.
Silivri 7 Nolu L Tipi Kapalı Hapishane’nde 5 tutsak ile yapılan görüşme yapıldığının belirtilen raporda, bir tutuklunun 38 kişinin bir koğuşta kaldığı ve hafif öksürük olduğu aktarımlarına yer verildi.
MA’nın haberine göre; raporda yer verilen tutuklunun aktarımları devamla şöyle:
“Kişisel temizlik malzemesi olarak son 2 ay içerisinde idare tarafından ücretsiz olarak koğuşa (38 kişilik) 1 litrelik sabunlardan 3 defa verildi. Sabun dışında herhangi bir temizlik malzemesi verilmezken, soğuk su düzenli olarak veriliyor, ancak sıcak su kotalı olduğundan problemler devam ediyor. Koğuşlarımız 2-3 defa dezenfekte edildi. Revire çıkmada sorunlar yaşanıyor, 2 aydır çıkarılmıyoruz. Kütüphane ve kargo kullanımının çok yetersiz, gazeteler 1 gün sonra veriliyor. Yeni Asya, Karar ve Korkusuz gazeteleri verilmiyor. Telefon görüşmelerimiz haftalık 20 dakika, ancak karantina koğuşunda olanlarla aynı telefonları kullanıyoruz. Telefon ile görüşürken ve görüşlere çıkılırken maske ve eldivenin ücretsiz olarak veriliyor. Pandemi sürecinde cezaevi koşullarını içeren mektubum milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu ve Cihangir İslam’a gönderilmesine izin verilmedi ve hakkımda disiplin soruşturması açıldı. İnfaz koruma memurlarının sabah akşam sayım için koğuşa giriyorlar ve sadece eldiven ve maske takıyorlar.”
Raporun devamında, ziyaret sırasında yapılan görüşmelerde elde edilen izlenimler şöyle sıralandı:
- Silivri 7 Nolu hapishanesine giriş işlemlerinin yapıldığı binanın önünde kalkanlı ve joplu olan 5-6 jandarmanın beklediği gözlemlendi. Giriş işlemlerini yapan infaz memurlarının bazılarında koruyucu maske, maske ve eldiven yok iken bazılarında maske ve eldiven vardı.
- Bazı mahpuslar ile karantina koğuşunda olduklarından dolayı görüşemeyeceğimiz infaz memurları tarafından beyan edildi.
- Hapishane müdürü ile yapılan görüşmede 7 No’lu da toplamda 107 pozitif vakanın olduğunu, bazılarının son testlerinin ise negatif çıktığını belirtti. (Giriş işlemleri sırasında orda olması nedeni ile görüşme yapılmış olup görüşme taleplerine normalde olumsuz yanıtlar verilmektedir.) Yine bu hapishanede bazı koğuşların bir bütün olarak karantinaya alındığını ve bu koğuşlarda kalanlarla avukat görüşünün yapılamayacağını bildirmiştir. Bu koğuşların hangileri olduğunun söylenmemesine rağmen 15 koğuşun karantinada olduğu bilgisi hapishane personelleri tarafından verildi.
- Hapishane 3’er bloklu iki kısımdan (Bir kısımda örgütlü suçlar kalırken diğer bir kısımda ağırlıklı uyuşturucu suçları olmak üzere adli suçlar kalmaktadır.) oluşmakta olup, her iki kısımda da karantina koğuşları olduğu görüldü.
- İnfaz memurları ile görüşme sırasında yaklaşık 15 koğuşun karantina altına alındığı, görüşmek istediğimiz ve görüşemediğimiz kişilerin C8, B10, B12, C4, C3 koğuşlarında olduğu ifade etmişlerdir.
- İnfaz memurlarının özellikle içeride görev yapan arkadaşlarının 15 gün içeride, 15 gün dışarıda karantina altında olduğunu ve içeride dönüşümlü yaklaşık 50’ye yakın infaz memurunun görev yaptığını ve boşaltılan koğuşlarda barındırıldığını aktarıldı.
- Kantine ulaşmak konusunda zorluk yaşadıklarını, besleyici gıdalara ve temizlik malzemelerine ulaşılamadığı, kantinde ulaşılabilecek gıdanın az olması, bağışıklığı güçlendirecek yiyeceklerin bulunmaması ve fiyatlarının pahalılığı konusunda tüm mahpusların ortak şikayeti vardır.
- Sabuna ulaşmanın da zor olduğunu, idarenin kendilerine sabun vermediği ya da 2 ay içerisinde koğuşa (ortalama 40 kişi) verilen miktarın 2 ya da 3 litrelik sabun olduğunu, bir mahpusun bahsettiği gibi ‘eskiden 4 lira olan sabunun farklı marka sabun satıldığından 14 lira olması’ durumu görüşülen bütün kişilerce benzer ifadelerle doğrulandı.
- Koğuşlardaki temizliği, koğuşlardaki kişilerin yaptığı, ilaçlama ve dezenfektenin çok yüzeysel olarak yapıldığı aktarıldı.
- 1 hafta öncesine kadar infaz memurlarının yeterli dikkat ve özeni göstermediğini ancak 1 haftadan beri dikkat ve özen göstermeye çalışmalarına rağmen iş yükünün fazlalığından dolayı yeterli olmadıkları belirtildi.
- 2 görüşmeci tarafından Silivri 7 numaralı cezaevinde koronavirüsünün yayılmasının sebebinin infaz yasasından sonra koğuşların değiştirildiğinden kaynaklı olduğunu ve koğuş değişiminden sonra korona vakalarının ortaya çıktığını beyan edildi.
- Revire ve doktora ulaşmakta zorlanıldığı tespit edilmiştir. Görüşülen kişilere göre acil olmadığı sürece revire çıkartılmadıklarını, semptomlar olmasına rağmen revire ulaşamadıklarını, diğer hastalıkları olanların poliklinik e gidilmesinin gerekli ve aciliyeti olsa dahil gidemediklerini, revir ve hastane için verilen dilekçelerin cevap verilmediği ifade edildi.
- Memurlar da, dışarı çıkarıldığında karantinaya alınmasından dolayı çoğu kişinin hastaneye gitmeyi talep etmediğini beyan etmişlerdir.
- Mahpuslar, doktor ve revir imkanlarına ulaşılmasında zorlanılsa da ilaçlara ulaşabildiklerini ya da koğuşta ilaç imkanlarını paylaştıklarını ifade etmişlerdir.
- İçerideki İnfaz memurları her hangi bir koruyucu elbise giymediğini aktarmışlardır. Mahpuslar karantina koğuşuna verilen karavanadan kendilerine de yemek verildiği aktarmışlardır.
- İçerideki infaz memurlarının yetersizliği, gerekli dikkat ve özen gösterilmesini engellemekte ve işlemlerin çoğunu infaz memurlarının yaptığı düşünüldüğünde karantina altında olan ve olmayan koğuşlarda temasın memurlar tarafından yoğun bir şekilde sağlanmaktadır.
- Koğuş içerisinde çok kısıtlı imkanlarla sağlıklarını korumaya çalışıyorlar. Doktora ulaşılması çok zor ve revire çıkamıyorlar.
- M. F. Ç. ve A. K., tutuklandıkları günden bu yana 80 gündür tek kişilik hücrede kalmakta, aynı dosyadan yargılanmalarına ve gözaltı sürecinde birlikte olmalarına rağmen bir araya getirilmiyorlar. Bu konudaki 3 ayrı tarihteki taleplerine cevap verilmeyip izolasyon koşullarında tutulmaktadırlar. Kendilerine herhangi bir şekilde test yapılmamıştır.
- Az miktarda sıvı sabun haricinde ücretsiz hiçbir hijyen malzemesi verilmemiştir. Ayrıca görüşülen iki mahpusa da herhangi bir şekilde test yapılmamıştır. Kendi hücreleri dışına sadece haftada bir defa telefon görüşmesi için çıkmaktadırlar, tedbir adı altında yapılan uygulamaların kalıcı hale gelmesinden endişe edilmektedir.
- Bir kadın mahpus; yemeklerin çok sağlıksız geldiğini, yemeklerde yer alan yağların katılaşmış şeklinde geldiğini, bazen iki hafta boyunca aynı yemeğin getirildiğini belirtmiştir. Kendilerine sadece küçük deterjan ve sıvı sabun dağıtılmıştır.
- Avukat görüşleri çok sorunlu. Bir avukat müvekkilini görmek için saatlerce bekletilebiliyor, çok fazla kabin olmasına rağmen 6 kabin ile sınırlı tutulduğu için 4 buçuk saat bekledikten sonra müvekkiller ile görüşme yapılmıştır.
- Mahpuslar şimdiye kadar bir vakaya rastlanılmadığını veya bununla ilgili herhangi bir duyum almadıklarını aktarmışlardır.
- Sayım, arama, yemek dağıtımı sırasında personelin yaklaşımında olağanüstü bir durum olmadığı, özenli yaklaşıldığı ancak son zamanlarda sayım yapılırken personel sayısında artış olduğu; kalabalık bir şekilde arama yaptıklarını ve eski özenin gösterilmemeye başlandığı, revire tedbir amaçlı olabildiğince götürülmediklerini aktarmışlardır.
- Koronanın gündeme geldiği ilk zamanlarda hücrelerde, koğuşlarda yapılan dezenfekte, ilaçlama dışında başkaca önlem alınmadığı, hücrelerde, koğuşlarda temizlik ve içmek için ihtiyaç duyulan suya erişimin olduğu ancak son bir haftadadır sürekli kesinti olduğu ve kesintinin kampüsteki çalışmalardan kaynaklandığının açıklandığı aktarıldı.
- Kantinlerde stok durumun yeterli olmadığı; kötü vaziyette olduğu, listeye yazılan her şeye erişilmediği ve özellikle temizlik malzemelerine (çamaşır suyu, çamaşır tozu gibi) ulaşılamadığı ve ayrıca kantin fiyatlarının pahalı olduğu, yemeklerin üç öğün verildiği ancak son üç gündür sürekli aynı yemeklerin verildiği aktarıldı.
- Havalandırma saatlerinde bir değişiklik olmadığı; havalandırmaya çıktıkları bu son bir haftadır saatleri daha önceleri nazaran biraz daha esneklik sağladıkları aktarıldı. Ziyaretler ve telefon görüşlerinde iki haftadır eldiven ve maske verilmeye başlandığı, bunun dışında kendilerine eldiven ve maske verilmediği tarafımıza aktarılmıştır.”
Raporun son kısmında yer alan sonuç ve öneriler şöyle:
- Hapishanelerde mahpusların sağlıklarının korunabilmesi, bulundukları alan ve kendi kişisel temizliklerini sağlayabilmeleri için, acilen temizlik malzemelerinin kendilerine ücretsiz verilmesi ve parası olmayan mahpusların da temizlik ürünlerine erişimi sağlanmalıdır.
- Hapishanelerdeki banyo, tuvalet gibi ortak alanların her gün dezenfekte edilmeli, yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmesinin sağlanması, vitamin takviyesi yapılmalıdır.
- Risk grubunda ve kişisel hijyenlerini sağlamakta yetersiz olan kronik hasta, engelli, yaşlı, çocuklu, hamile mahpusların adli kontrol yoluyla cezalarının ertelenmesi sağlanana kadar, kalabalık koğuşlar yerine kapasitesi ve hijyen koşulları uygun ortamlarda tutulmalıdır.
- Sağlık Bakanlığı ve Türk Tabipleri Birliği’nin önerileri ve uyarıları dikkate alınarak hapishanelerde görev yapan tüm personelin bilgilendirilmesi, atılması gerekli olan adımların ve uyulması gerekli olan kuralların belirlenmesi, mahpusların iletişim araçlarına erişimlerindeki kısıt dikkate alınarak ilgili personel tarafından bu bilgilerin paylaşılması, aynı zamanda bu bilgileri içeren broşürlerin hazırlanıp mahpuslarla paylaşılmalıdır.
- Hapishane içine girecek kişilerin salgını önlemek için uyması gereken hijyen kuralları ve alması gereken önlemler konusunda bilgilendirilmesi, mahpuslarla temasın söz konusu olduğu durumlarda bu önlemlerin yanı sıra uygun ortam ve koruyucu malzemeler sağlanmalıdır.
- Sağlık çalışanları başta olmak üzere mahpuslarla temas eden tüm çalışanlara koruyucu giysi ve malzeme temin edilmesi, özellikle risk grubunda olan çalışanlar başta olmak üzere tüm hapishane çalışanları için çalışma koşullarını da kapsayacak şekilde gerekli önlemlerin alınması, düzenli ve yeterli sayıda sağlık personelinin bulunması (sayının arttırılması), tüm mahpus, hapishane çalışanı ve mahpus yakınlarından olası belirtiler gösteren kişilerin testlerinin hızlı ve güvenilir şekilde yapılabilmesi için gerekli önlemlerin alınmalıdır.
- Sağlık gerekçesiyle alınacak önlemlerin mahpusların temel haklarını ihlal etmeyecek şekilde uygulanmasına özen gösterilmesi,
- Mahpuslar hapishanelerden tahliye edilinceye kadar; hapishanelerde koronavirüs salgını ile ilgili alınan/alınacak önlemler, karantina uygulamaları ile mahpusların sağlık durumları konusunda başta mahpusların aile ve avukatları olmak üzere kamuoyunun düzenli olarak bilgilendirilmesi zorunludur.”
