Diyarbakır Barosu, İçişleri Bakanlığı kararıyla Diyarbakır, Van ve Mardin Büyükşehir Belediyelerine 19 Ağustos’ta kayyum atamasının ardından 5 gün içinde Diyarbakır’da yaşanan “seçme seçilme hakkı”, “toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı ve “ifade hürriyeti” ihlali raporunu açıkladı.
Anayasa, kanunlar ve Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmelerle Anayasa Mahkemesi (AYM), Yargıtay ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına yer verilen raporda, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL ile birlikte, temel hak ve özgürlükleri kısıtlayan KHK hükümlerinin, 7145 sayılı yasa ile kalıcı hale getirildiği vurgulandı.
Kayyumun dayanağı 674 sayılı KHK
Raporda İçişleri Bakanlığı kararnamesi ile Diyarbakır, Mardin ve Van Büyükşehir Belediyesi’ne kayyum atanarak seçilmiş belediye başkanlarının görevden uzaklaştırılması, yerine Bakanlık tarafından belirlenen kayyumların getirilmesi, belediye meclisinin toplanmayarak fiilen feshedilmiş olmasının 674 Sayılı KHK’nın 38’inci maddesine dayandırıldığı belirtildi.
Protesto hakkına gaz, su, gözaltı…
Diyarbakır Barosu’nun 19-24 Ağustos arası dönemi kapsayan raporunda kayyuma karşı tepki gösteren yurttaşların protesto hakkını kullanarak “İrademe dokunma” şeklindeki eylemelerinde yurttaşların tazyikli su, biber gazı ve işkenceye maruz kaldığı ve çok sayıda gözaltının yaşandığı kaydedildi.
İlk 5 günde 418 gözaltı
Yaşanan hak ihlallerine ilişkin raporda şu bilgiler paylaşıldı: “19 Ağustos’ta seçilmiş belediye başkanlarının görevden uzaklaştırılmış, Türkiye geneli 418 kişinin gözaltında alınmış, 37 belediye çalışanı açığa alınmış, kayyum atamalarından sonra belediye meclisinin toplanmasına izin verilmemiş, 19/08/2019 ve 24/08/2019 tarihleri arasında Diyarbakır İli genelinde bildiri dağıtma, pankart asma, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme, basın açıklaması yapma gibi etkinlikler engellenmiş, şehir merkezinde bulunan bazı cadde ve sokaklar trafiğe kapatılmış, başka kentlerden gelip il merkezinde yapılacak toplantı gösteri ve yürüyüşlerine katılmak isteyenlerin kente girişleri engellenmiş, HDP İl ve İlçe binalarında milletvekilleri ve parti yöneticileri de dahil olmak üzere giriş-çıkışlara izin verilmemiş, kolluk kuvvetlerinin müdahaleleri sonrası onlarca yurttaş gözaltına alınmış ve işkence ve kötü muameleye maruz kalmıştır.”
“Hakları ihlal edilen yurttaşlar cezalandırılmasın”
Raporun sonuç kısmında ise, Türkiye’nin uluslararası yargı makamlarının içtihatlarına göre, bakanlık kararının geri alınması, ifade hürriyetini sınırlandırıcı veya ortadan kaldırıcı engellemeler ve kararlardan vazgeçilmesi ve hakları ihlal edilen yurttaşların cezai yaptırıma tabi tutulmaması gerektiği vurgulandı.
