Kuzey kutbunu içerisine alan bölge aşırı sıcakların etkisi altında. Rekor seviyelere ulaşan sıcaklıklar ve kuvvetli esen rüzgarlar, bu senenin yaz aylarında bölge genelinde daha önce görülmemiş sayıda orman yangınının çıkışını tetikledi.
28 Temmuz günü yaklaşık 3 milyon hektarlık alandan alınan uydu görüntüleri, sadece Sibirya bölgesinde çıkan yüzlerce orman yangınının tahribatını gözler örüne serdi.
Alaska ve çevresinde görülen yangınların sayısı Temmuz ayı itibariyle 400’ü buldu ve sıcaklıklar nedeniyle Grönland’ın sahip olduğu buzul tabakasının endişe verici bir kısmı erimeye, dolayısıyla bölgedeki buzullar yok olmaya başladı.
Avrupa Birliği’nin Kopernik Atmosfer İzleme Hizmeti (CAMS) tarafından takip edilen verilere göre; 2019 yılının Haziran ayında bölgede meydana gelen yangınların ölçek ve yoğunluğu, geçtiğimiz 16 yıl içerisinde bölgede meydana gelen yangınlara ilişkin verilerle benzerlik taşımamaktadır. CAMS’ta çalışma yürüten biliminsanı Mark Parrington, konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamada “Özellikle Kuzey Kutup Bölgesi çevresinde görülen yangınların devam etme süresini görünce çok şaşırdım” dedi.
Yıldırım düşmesiyle meydana gelen ve Kuzey Kutup Bölgesi ile çevresinde gözlenen orman yangınları en çok Temmuz ve Ağustos aylarında yaşanır. Ancak Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından yapılan açıklamada da ifade edildiği üzere, bu yılın Haziran ayında Kuzey Yarımküre’de meydana gelen olağandışı sıcaklık artışı ve şiddetlenen kuraklık, yangınların sıklıkla yaşandığı dönemin daha erken başlamasına neden oldu.
Parrington, açıklamalarına devam ederek bölgedeki alışılmadık derecede yüksek olan sıcaklıkların ve bölgedeki düşük yağışların Temmuz ayı içerisinde meydana gelen orman yangınlarına neden olduğunu ifade etti.
Ağustos ayı başında CAMS tarafından Temmuz verilerine ilişkin bir raporun yayınlanacağını ifade eden Parrington, “Temmuz yangınlarının, iklimdeki anomaliler nedeniyle meydan geldiğini öğrenirsek hiç şaşırmam” dedi.
Grönland’da buzul erimeleri de rekor düzeyde
Alaska’daki sıcaklık rekoru, 32.2 °C ile 4 Temmuz 2019 günü ölçüldü. Sibirya bölgesindeki Haziran ayı ortalama sıcaklık değerlerinin oldukça üzerinde olduğu kaydedilen çalışma; güncel sıcaklıkların, 1981’den 2010’a kadar olan ortalama sıcaklıkların en az 10 derece üzerinde bir seyri olduğunu ortaya çıkardı. Bahsi geçen tarih aralıklarında Kuzey Kutup Bölgesi’nde 100’den fazla yangın görülürken, güncelde bu sayı katlanarak artmıştır.
Danimarka Meteoroloji Enstitüsü tarafından yapılan açıklamaya göre, Grönland bölgesinde görülen sıcak hava dalgasının tahribatı giderek artıyor. Temmuz ayında bu bölgede 200 milyar ton buz kaybı yaşandı. Enstitüde çalışma yürüten Ruth Mottram, “31 Temmuz’daki verilere bakıldığında bu bölgedeki buzul tabakasında yüzde 56,5 oranında erime gerçekleştirildiği görülmektedir” denildi.
1 Ağustos günü bölgeden alınan görüntüler ise birden fazla erimiş buzul bölgesinin ve yangının tahrip ettiği bölgelerin görülmesi açısından oldukça önemli bir konumda duruyor.
Kuzey Kutbu’nda yaşanan yangınlar sadece dünya üzerindeki ender bölgelerin tahrip olmasına neden olmuyor; ayrıca bu bölgedeki yangınlar nedeniyle bol miktarda karbondioksit salınımı da yaşanıyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü’nün verilerine göre, Haziran ayı içerisinde çıkan tekil yangınlar 50 megatondan fazla karbondioksitin salınımına yol açtı. Bu toplam, 2010-2018 yılları arasında gözlenen Haziran yangınlarındaki toplam salınımdan kat be kat daha fazla. Uzmanlar, aşırı ısınma ile birlikte yaşanan iklim değişikliklerinin iklim krizine evrildiğinin altını çizerek gelecek için uyarıda bulunuyor.
Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/arctic-burning-greenland-melting-thanks-record-heat?tgt=nr
(Bilim ve Gelecek. 13 Ağustos 2019)
