Düzenlemeyi içeren madde 23 Mart 2023’te Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’na eklendi. Düzenleme, 21 Ağustos 2024’te Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Yönetmelik, mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait ve üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerinin, Bakanlıkça tarımsal amaçlı sezonluk olarak kiraya verilmesine ilişkin iş ve işlemleri kapsıyor. Üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazileri, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla Bakanlıkça sezonluk olarak kiraya verilecek.
AKP düzenlemenin amacının, toprakların öncelikli olarak o yörede yaşayan çiftçilere, köylülere, kooperatiflere, sivil toplum kuruluşlarına ya da benzeri yapıdaki kuruluşlara kiralanması olduğunu duyursa da köylüler tepkili.
Tarım-Sen Genel Başkanı Umut Kocagöz, daha zengin ve güçlü sermayeye sahip kişilerin bu arazileri kiralayarak çiftçiler arasındaki eşitsizliği derinleştirebileceğini ifade ediyor.
Kocagöz, “Belki öncelikle kısa vadede tarım şirketleri ya da gıda işleme şirketleri bu arazilere sahip olmasa da toprağından kopan çiftçinin yani kiralama ile toprağından koparılan çiftçinin zamanla bu arazileri bu tarz şirketlere devredeceğini öngörebiliriz. Bu da tarımda adil bir planlama yerine zenginin daha zengin, yoksulun daha yoksun olmasının planlı bir şekilde uygulanması anlamına geliyor” diyor.
Avukat Senih Özay, Murat Fatih Ülkü ve Orhan Çetinbilek yönetmeliğin çiftçilerin mülkiyet haklarını ihlal ettiğini savunarak Danıştay’a iptal başvurusu yaptı. Avukatların açtığı davaya birçok çiftçi müdahil olmak için başvuruda bulundu.
Avukatlar, yönetmeliğin tarımsal üretimi olumsuz etkileyeceğini ve büyük şirketlerin arazileri kiralayarak tarım sektöründe tekelleşmeye neden olacağını vurguladı. Yönetmeliğin, arazilerin kiralanmasını düzenleyen komisyonların yetersiz kalabileceği ve kiralama işlemlerinin sosyal ve ekonomik karmaşalara yol açabileceği belirtti. Ayrıca, tarımsal desteklerin ve üretim teşviklerinin artırılmadan bu düzenlemeye gidilmesinin sorunun çözümüne katkı sağlamayacağı ifade edildi.
