İstanbul Sanayi Odası’nın “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasının sonucunda en bariz görülen nokta, Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşunun finans kuruluşlarına yani bankalara olan toplam borcunun 2018’de yüzde 35.3 oranında artarak 242.9 milyardan 328.6 milyar TL’ye ulaşması oldu. Diğer yandan faturanın emekçilerin maaşlarına kesildiği gerçeği, 2018 yılında toplam maaş ve ücret ödemelerinin toplam net satışlara oranının 2017’ye kıyasla yüzde 0.8 oranında gerilemesiyle görüldü.
Verileri paylaşmak için yapılan basın toplantısında İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, “Türk sanayisi en zor şartlarda dahi kendi ana faaliyetinde sahip olduğu birikim ve dayanıklılık gücüyle üretimini başarıyla sürdürüyor. Üretim ekonomisinin ve ona verilen desteğin her geçen gün daha da nitelikli bir konuma gelmesiyle finansal tablolardaki görüntü de orta vadede pozitife dönecektir” diyerek “umut dolu” bir konuşma yaparken, bu umudun yine halkın üzerine yıkılan vergiler vb. ile elde edilen devlet yardımına bağlı olduğunu da itiraf etti.
İSO’nun açıkladığı verilerden başlıklar şu şekilde:
* Açıklanan veriler, faiz ve kur şokunun şirket bilançolarına verdiği ağır zararı ortaya koydu. 2018’de İSO 500’ün finansman giderleri yüzde 172 artarak 35.1 milyar TL’den 95.8 milyar TL’ye çıkarken, her 100 TL’lik faaliyet kârının 88.9 TL’si borç geri ödemelerine gitti. 2017’de her 100 TL’lik faaliyet kârının 49.8 TL’si finansman giderleri olarak açıklanmış ve oranın çok yüksek olduğu yönünde değerlendirmeler yapılmıştı. 2018’deki rakamlar ise, faizdeki ve döviz kurlarındaki artışların neredeyse tüm kârı yuttuğunu gösterdi.
* İSO 500’ün üretimden satışları 2018’de yüzde 34.5 artarak 652.7 milyar TL’ye ulaşırken, faaliyet kârı yüzde 52.7 artarak 107.8 milyar TL’ye yükseldi. Ciro ve faaliyet kârındaki artışlar yüksek olsa da, finansman giderlerindeki artışlar çok daha yüksek olduğu için üretimden satışlar içinde vergi öncesi dönem kârının oranı yüzde 7.2’den yüzde 6.4’e geriledi. İSO 500’ün FAVÖK (Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr) büyüklüğü 2018 yılında yüzde 48 artarak 94.7 milyar TL’den 140.2 milyar TL’ye yükselmiş
* İSO 500 için borç-özkaynak dengesi de özkaynaklar aleyhine bozuldu ve her 100 TL’lik kaynağın 33 TL’si özkaynak, 67 TL’si borçtan oluştu. 10 sene önce borç ve özkaynaklar hemen hemen eşit oranda idi.
* Toplam mali borçlar da 2018’de yüzde 35.3 artarak 242.9 milyar TL’den 328.6 milyar TL’ye yükselirken, kısa vadeli borcun toplam borç içindeki oranı 2017’de yüzde 41.9 iken, 2018’de yüzde 45.3’e yükseldi.
* İSO 500’ün üretimden satışları 2018’de yüzde 34.5 artarak 652.7 milyar TL’ye ulaşırken, maaş ve ücret ödemeleri yüzde 20.2 ile 2018 yıl sonu enflasyonu oranında artarak 56.8 milyar TL oldu. Toplam maaş ve ücret ödemelerinin toplam net satışlara oranı 2017’de yüzde 7.2 iken 2018’de yüzde 6.4’e geriledi.
* Sanayicinin üzerindeki devreden KDV yükü bir önceki yıla göre yüzde 35.6 artarak 9.7 milyar TL’ye ulaştı.
Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” Araştırması verilerinin tamamı için kaynak: http://www.iso.org.tr
