H. Merkezi: Sansüre Karşı Dayanışma Ağı, 1 Eylül Dünya Barış gününde “Savaşın Kırk Günlük Basın Bilançosu”nu yayımladı. 24 Temmuz’da hükümet kararı ile TSK’nın başlattığı hava operasyonları sonrası başlayan çatışma sürecinde gazetecilerin yaşadığı hak ihlalleri, uygulanan sansür ve yasaklar raporda gün gün sıralandı.
Sansüre Karşı Dayanışma Ağı, sansüre uğrayan internet sitelerinden gazetecilerin, TGS, DİSK Basın İş ve Alternatif Medya Derneği’nden gazetecilerin çağrısı ile 18 Ağustos’ta toplanan gazeteciler forumunda gelen öneriler üzerine kurulmuştu.
Hükümetin kararı ve TSK’nın 24 Temmuz’da hava harekatı ile başlayan çatışma süreci 1 Eylül Dünya Barış günü itibariyle 40 günü geride bıraktı. Bu süre zarfında 2 bin 544 kişi gözaltına alınırken, 338 kişi ise tutuklandı. Yine bu süreçte yaşanan çatışmalarda 92 asker-polis ve 38 HPG’li, 47 sivil yaşamını yitirdi. 15 ilde 130 bölge özel güvenlik bölgesi ilan edilerek en temel haklar bile askıya alındı.
Bu 40 günde basın emekçileri de çok sayıda hak ihlali yaşadı. 24 Temmuz’dan bugüne 103 internet sitesi sansüre uğrayarak kapatıldı. Ethem Sancak’ın girşimi ile 50 sitede ise içerik erişimi sansürü uygulandı. Aralarında gazeteciler ve kapatılan sitelerin hesabının bulunduğu 23 Twitter hesabına da erişim engellendi.
Başta Milliyet ve Hürriyet gazetelerinden olmak üzere 20 gazeteci işten atıldı.
9’u görevi başında polis tarafından, 1’i ise işinden evine giderken kimliği belirsiz kişiler tarafından olmak üzere 10 gazeteci saldırıya uğradı. 3 gazeteci görev başında polis tarafından tehdit edildi. Evrensel ve Sol mesaj yoluyla TİT tarafından tehdit edildi. Sözcü gazetesi “susturulmak” istendiğini duyurdu.
2 İngiliz uyruklu gazeteci tutuklandı.
21 gazeteci hakkında ise toplam 157.5 yıl talebiyle dava açıldı.
1 medya grubu polis tarafından basıldı.
Basına yönelik saldırıların gün gün hali ise şu şekilde:
23 Temmuz – Milliyet, Suruç saldırısı sonrası Erdoğan’a dair tweetlerinden dolayı Kadri Gürsel’i işten çıkardı. Gürsel Milliet’teki görevinin yanı sıra Basın Enstitüsü Derneği Başkanlığını da yürütüyordu.
24 Temmuz – Fırat Haber Ajansı (ANF), Dicle Haber Ajansı (DİHA), Hawar Haber Ajansı (ANHA) Özgür Gündem gazetesi, Yüksekova Haber, Sendika.org, RojNews, Rudaw, BasNews’ün de aralarında bulunduğu 96 site TİB tarafından erişime kapatıldı.
24 Temmuz – Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü’nde Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç HaberTürk TV canlı yayınında Evrensel ve Özgür Gündem gazeteleri için “Bunlar suç makinesi. Terör örgütünü övüyorlar…” ifadelerini kullandı.
25 Temmuz- Ankara’da Barış Bloku’nun eylemini izleyen Evrensel muhabiri Tamer Arda Erşin polisin fiziki saldırısına uğradı.
26 Temmuz – Etkin Haber Ajansı erişime engellendi
27 Temmuz – Gölbaşı Sulh Ceza Mahkemesi, TİB’in idari tedbir uygulayarak erişimi engellediği 96 internet sitesi hakkındaki kapatma kararı verdi. Mahkeme kararına göre 96 sitenin yanı sıra bu sitelere ait 23 Twitter hesabına da erişimi engelleme kararı aldı.
5 Ağustos – İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, savcı Mehmet Kiraz’ın fotoğraflarını yayımlayan dokuz gazeteden 18 gazeteci hakkında“terör örgütü propagandası yapma” suçlamasıyla iddianame hazırladı. Cumhuriyet, Şok, Millet, Posta, Yurt, Bugün, Özgür Gündem, Aydınlık ve BirGün gazetelerinin sorumlu müdür ve yetkilileri için 1,5 yıldan 7,5 yıla kadar hapsi istendi.
Hürriyet gazetesinde köşe yazarı Yalçın Doğan Diyarbakır Temsilcisi Faruk Balıkçı ve Trabzon Temsilcisi İbrahim Sezen, magazin servisinden Demirhan Hararlı, kültür sanat servisinden Ezgi Atabinen, gazetenin eklerinden Burak Kuru, yazı işleri editörlerinden Ercan Meriç ve muhabir Ali Dağlar’ı işten çıkarttı. Gazete işten çıkarmalara gerekçe olarak ilan gelirlerindeki düşüşü gösterdi.
6 Ağustos- Savcı Mehmet Kiraz’ın görüntülerini kullanan Hürriyet, Yeni Çağ ve Dokuz Sütun gazetelerine de “terör örgütü propagandasıyla” dava açıldı.
Savcı Mehmet Kiraz’ın fotoğraflarını yayımladıkları gerekçesiyle 21 gazeteciye toplam 157.5 yıl hapis istemiyle dava açıldı.
10 Ağustos- Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı idari tedbir uygulayarak veri gazeteciliği yapan Dağ Medya ile Besta Nuçe, ANF ve DİHA’nın yeni sitelerini de erişime engelledi.
Hakkari’de eylemler sırasında yaşanan çatışmalarda DİHA muhabiri Gökhan Altay yaralandı.
12 Ağustos – Özel harekat polisleri, Mardin’de yaralı polisin hastaneye girişi sırasında görüntü alan gazetecilere saldırdı. Otomatik silahlarla ateş eden polisler gazetecilere devamlı olarak küfrederek “Militansınız lan hepiniz” dedi. Saldırıda iki gazeteci yaralandı. Gazetecilerden birinin fotoğraf makinesi ise polis tarafından kırıldı
14 Ağustos – Star Medya Grubu sahibi Ethem Sancak’ın Tayyip Erdoğan için söylediği “Anam, babam, çocuklarım sana feda olsun Erdoğan” sözlerine yer veren 50 haber sitesinin ilgili içeriklerine erişim engellendi.
18 Ağustos – Silvan Mücadele Gazetesi ile LGBTİ internet dergisi Gay Mag de internet sitesini erişime engellendi.
Türk İntikam Tugayı adlı örgüt Evrensel gazetesi ve Sol haber portalını tehdit etti. Mail yoluyla gerçekleşen tehditle gazeteciler ölümle tehdit edildi.
20 Ağustos – Gazeteci, yazar Gülşen İşeri’nin evine özel harekat polisleri tarafından baskın düzenlendi Evdekiler başına silah dayanarak tehdit edildi, eşyaları dağıtıldı.
Star Medya Yönetim Kurulu Başkanı Murat Sancak aracında saldırıya uğradı
21 Ağustos – DİHA İzmir muhabirlerinden Cihan Başakçıoğlu, evine gitmek için bindiği tramvayda üç kişinin saldırısına uğradı.
Yüksekova Güncel haber sitesi de Gölbaşı Sulh Ceza Mahkemesi kararıyla erişime engellendi.
24 Ağustos – Habertürk Gazetesi’nde iki gazeteci yaptıkları “soda sağlığa zararlı” haberi nedeniyle işten atıldı.
24 Ağustos- Çatışma bölgesindeki gazetecilerle temaslarda bulunmak üzere Diyarbakır ve Hakkari’ye giden gazeteciler heyeti Silvan’da polis tarafından tehdit edildi. Çatışma bölgesine giderek halkla görüşmek isteyen gazeteciler TOMA ve akrepler aracılığıyla engellendi.
25 Ağustos – Basın Kartı Yönetmeliği değiştirildi. Değişiklikle kartların dağıtım süreci doğrudan bürokrasinin denetimine sokulurken, komisyonda yer alan gazetecilik örgütlerinin temsiliyeti de azaltıldı.
26 Ağustos- Çatışma sürecine dair incelemelerde bulunmak üzere Diyarbakır’da bulunan gazeteciler heyetinde yer alan Mehveş Evin, kentteki kepenk kapatma eylemini fotoğraflarken polis tarafından engellendi. Evin’i gözaltına almak isteyen polislere heyette bulunanlar engel oldu.
DİHA’nın geçtiği bilgilere göre kepenk kapatma eylemi sırasında Bağlar ilçesinde polis halka gaz bombası atarken DİHA muhabirini de hedef aldı. Gazeteci saldırıdan yara almadan kurtuldu.
27 Ağustos – Milliyet Ankara Bürosu’ndan Kemal Göktaş, Evin Demirtaş ve Sertaç Koç işten çıkarıldı.
28 Ağustos- Milliyet gazetesi Meral Tamer, Mehveş Evin, Alper İzul ve Semra Pelek’i işten çıkarttı.
Van’ın İpekyolu ilçesine bağlı Karşıyaka Mahallesi’nde çıkan olaylar esnasında Dicle Haber Ajansı Muhabiri Selman Keleş kafasına isabet eden gaz fişeği ile yaralandı.
Vice News için çalışan gazeteciler Jake Hanrahan ve Philip Pendlebury ve çevirmenleri Diyarbakır’da çatışma görüntüleri çekerken gözaltına alındı.
31 Ağustos – Vice News için çalışan Jake Hanrahan ve Philip Pendlebury Diyarbakır’da çıkarıldıkları mahkeme tarafından “silahlı örgüte üye olmamakla beraber örgüt adına bilerek ve isteyerek suç işlemek” suçlamasıyla tutuklandı.
Milliyet Esra Alus ve Burcu Karakaş’ı işten çıkarttı.
1 Eylül – Bünyesinde Bugün gazetesi, Bugün TV ve Millet Gazetesi’nin bulunduğu Koza-İpek grubuna polis baskını gerçekleşti.
Sözcü gazetesi “susturulmak ve kapatılmak isteniyoruz” duyurusu ile çıktı. Köşe yazarları yerlerini boş bıraktı.
