CHP İstanbul Milletvekili ve Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Başkanvekili Sezgin Tanrıkulu, “2020 Ocak-Eylül Düşünceyi İfade Özgürlüğü İhlal Raporu” nu açıkladı. Raporda, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün 2020 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksinde, 180 ülke arasında Türkiye’nin 50,02 puanla 154’üncü sırada yer aldığı belirtildi.
Sadece Mart-Nisan aylarında 402 kişinin gözaltına alındığı belirtilen raporda, Türkiye Gazeteciler Sendikasının (TGS) verilerine göre 74, Çağdaş Gazeteciler Derneğinin verilerine göre 124, Bağımsız Gazetecilik Platformu verilerine göre ise 89 gazetecinin halen cezaevinde bulunulduğu kaydedildi.
187 gazeteciye dava açıldı
Raporda, tutsak olan gazeteci, yazar, yayıncı sayısının 29, tutuklanan gazetecilerin sayısının 20, dava/soruşturma açılan gazetecilerin 57, gözaltına alınan gazeteciler sayısının ise 65 olduğu bilgisi yer aldı. Yine raporda toplatma, erişim engelleme kararlarının 537, düşünceyi ifade nedeniyle tutuklu olanların 16 (3’ü sosyal medya), sosyal medya paylaşımları nedeniyle dava/soruşturma açılanların 187 kişi olduğu bilgisi paylaşıldı.
AKP döneminde artan gazeteci düşmanlığı nedeniyle önceki yıllarda yaşanmayan saldırıların bu dönemde arttığına dikkat çekilen raporda, 20 gazetecinin saldırıya uğradığı kaydedildi.
BASIN KARTLARI
Ocak ayında 28 gazetecinin basın kartlarının Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından iptal edildiği belirtilen raporda, tepkiler üzerine birkaç gün içinde iptal kararının kaldırıldığı bilgisi yer aldı. Raporda, 27 Ocak 2020 tarihinde Cumhurbaşkanı Yardımcısının yanıtlaması istemiyle vermiş olduğu 7/24506 Esas Numaralı Yazılı Soru Önergesine 2 Haziran 2020 tarihinde verilen yanıtta, “24 Temmuz 2018 ila 26 Ocak 2020 tarihleri arasında basın kartı almak için yapılan başvuru sayısı 18 bin 650’dir” denildiği aktarıldı.
3 ayda 347 haber sansürlendi
Raporda, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü tarafından yapılan açıklamaya göre, son 3 ayda Türkiye’de en az 347 internet haberinin sansürlendiği, 2018 ve 2019 yıllarında 150’ye yakın yasak getirildiği, internet üzerinden engellenen ve silinen haber sayısının ise binlere ulaştığı kaydedildi. Yine raporda RTÜK verilerine de yer verilerek, 2010 yılından bugüne kadar geçen sürede mahkemeler aracılığıyla 600’ü aşkın yayın yasağı getirildiği vurgulandı. Yayın yasağı getirilen haber konuları arasında iş cinayetleri, yolsuzluk iddiaları, kadına şiddet davaları ile tecavüz davaları gibi farklı olaylar bulunduğunu belirten raporda, “Bu kapsamda mahkemeler aracılığıyla alınan yayın yasağı sayısı 2010’da 4 iken, 2015’te 37’ye, 2018’de ise rekor kırarak 164’e ulaşmıştır. Sadece 2020’nin ilk dört ayında alınan ve RTÜK’ün internet sitesinde belirtilen yasaklar ise 40 dolayındadır” ifadeleri yer aldı.
1 yılda 288 bin site engellendi
Türkiye’de haber içeriklerine erişimi engelleyen bir diğer yasağın ise 5651 Sayılı İnternet Kanunu üzerinden uygulandığı kaydedilen raporda, İfade Özgürlüğü Derneği’nin (İFÖD) Engelli Web 2018 Raporunda erişime engellenen içeriklere dair yapılan analizinde, 2018’de en çok engellenen haber sitelerinin sırasıyla Sözcü ve Cumhuriyet olduğu bilgisi de yer aldı. Yine raporda, 2014 ve 2018 yılları arasındaki dört yıllık süre dikkate alındığında ise haberi en çok engellenen siteler listesinde 585 ile T24, 580 ile Sözcü, 549 haber ile Cumhuriyet’in geldiği kaydedildi.
İFÖD’ün BM 2020 Evrensel Periyodik İnceleme Mekanizması (EPİM) Kapsamında hazırladığı Türkiye Raporunda ise 2015’te toplamda yaklaşık 80 bin olan engellenmiş internet sitesinin, 2019 yılında yüzde 358 oranında artarak, toplamda 288 bine ulaştığı belirtildi. Raporda, “Engellenen haber içeriklerinin c¸ogˆunun siyasi liderlere, hükûmete ve yönelik eleştirilerden oluşmaktadır” denildi.
