Türkiye’de fazla gündemde olmasa da özellikle gençliğin en çok sıkıntı çektiği alan stajyer ve çırak işçi sömürüsüdür. Gençliğe stajyer çalışma dayatılarak emeğinden azami kâr elde edilir. Karşılığında ise ya çok az ücret ya da hiçbir ücret verilmez. Bir de bu çocuk ve gençler iş cinayetlerinde katledilirler!
Her yıl onbinlerce stajyer işçi, fabrikalarda, hastanelerde, atölyelerde vb. yerlerde ucuz işgücü olarak çalışmaktadır. “Mesleği öğrenme” adı altında çoğu kez parasız ya da çok az paraya çalışmak zorunda bırakılan stajyer işçiler, patronların azami kâr politikası doğrultusunda çarkını çevirme politikalarının kurbanı olmaktalar.
“Stajını yakarız” tehditi!
Lise ve üniversite öğrencilerine zorunlu staj dayatması yapılıyor, geçerli not alabilmesi veya okulunu bitirebilmesi için bu sömürüye katlanmak zorunda bırakılıyor. Burada istenen genç stajyerin itirazsız bir şekilde kaderine boyun eğmesidir!
Stajyer çalışanların en büyük sorunlarından biri de çalıştığı yerde her türlü keyfi uygulamaya maruz kalmasıdır. Bu keyfi uygulamalarla birlikte, her türlü haktan mahrum olduğundan dolayı “stajını yakarız” tehdidiyle karşı karşıya kalarak ses çıkarmaması sağlanır. Burada çok net bir şekilde şunu bilmeliyiz ki, en ucuz yoldan en fazla verimi almayı sağlamaya çalışan patronlar tarafından stajyer işçiler istismara uğrar. Söz konusu stajyer süresi genç işçiler açısından tam bir angaryadır. Zaten sistemin de istediği budur.
Stajyer işçiler de iş cinayetlerinde katlediliyor!
Stajyer çalışanlar, her türlü haktan mahrum olduğu gibi, iş doğru dürüst öğretilmeden tehlikeli makinelerde çalıştırılarak can güvenliği hiçe sayılıyor. Bu sömürü zinciri içerisinde sadece okulunu bitirmek zorunda kaldığı için çocuk yaşta insanlar iş cinayetlerinde katlediliyor! Yani bu ülkede iş cinayetlerinde katledilmenin yaşı yok!
Meslek Lisesi son sınıf öğrencisi Oğuzhan Çalışkan, 2014 yılının Temmuz ayında 1 aylık staj yapmak için Filli Boya fabrikasında işe başlamış, stajının üçüncü haftasında elektrik hattı çekerken elektrik akımına kapılarak yaşamını yitirmişti. Okulu bitirebilmek için zorunlu staj tehditiyle karşı karşıya kalan Oğuzhan, sömürücü sistemin en ağır darbesiyle vurulmuş, katledilmişti! Oğuzhan, binlerce örnekten sadece bir tanesi. Stajyer işçilerden her yıl yüzlercesi çalıştıkları yerlerde ya yaralanıyor ya da iş cinayetlerine kurban gidiyor.
Staj yaparken çalıştıkları yerlerde irili-ufaklı yaralanan stajyerlerin çoğunun yaralanması kayda geçilmiyor. Stajyer işçi sömürüsü gerçekleştiren ve işbirliği yapan ne patronlar ne devlet ne de eğitim sistemi bunun zedelenmesini istiyor. Yaralanan stajyer çalışan ise ses çıkarmaması için her zamanki gibi “stajını yakarız”, “okulu bitiremezsin” tehdidiyle karşı karşıya kalıyor.
Bütün bu stajyer sömürüsü ilk başta da söylediğimiz gibi en ucuz yoldan en fazla kâr elde edilmek için yapılıyor. Ucuz yol demişken şunu da hatırlatmakta fayda var çoğu stajyer işçi maaş dahi almıyor. Hatta yol ve yemek parasını bile kendi ceplerinden karşılamak zorunda kalıyorlar.
Örnek vermek istersek; İzmir’deki Özel Gazi Hastanesi’nde çalışan stajyer öğrencilere staja başlarken “alacağım yoktur” belgesi imzalatılıyor. Toplamda 93 sağlık lisesi öğrencisinin hemşire olarak çalıştığı hastanede ücret almadıkları gibi yemek paralarını dahi kendi ceplerinden karşılıyorlar. Hastanede toplam kadrolu hemşire sayısının çok az olmasından dolayı neredeyse tüm işler stajyerlere yaptırılırken, aynı zamanda yemeklerin kalitesiz ve kötü çıkmasına rağmen para ödenmek zorunda bırakılıyorlar.
Çırağın omzundaki yük bedeninden ağırdır!
Türkiye, çocuk ve ucuz iş gücü bakımından tam bir cennettir! Devletin verdiği eğitim sistemi ile beraber her şey sisteme hizmet eder. Sistemin yetiştirdiği insan tipi çoçuk ve genç yaşlarda sömürülmeye başlanır. Çırak işçiler modadır bu ülkede çünkü en çok onların emeği çalınır.
Türkiye’de stajyerlik ve çıraklık sistemin köleleri haline getirdiği işçiliğe katılımd bir ara geçiş dönemidir. Bu staj ve çıraklık yani geçiş döneminde dahi sömürünün katmerlisi yaşatılır insanlara. Sömürü ve kölelik sitemine daha çabuk adapte etme yöntemidir. Bu sisteme ve her türlü sömürüye dur demek için gencinden yaşlısına, çırağından ustasına bir bütün örgütlenmek gerekmektedir.
