Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’ndaki son değişiklikle ile birlikte mültecilerin genel sağlık sigortasına getirilen kısıtlama hak ihlalleri doğuruyor. Hak ihlali yaşayan mültecilerden biri de İranlı mülteci Mohammad Torabi oldu. Kalbinde sağlık sorunu olan Torabi sigortası ve parası olmadığı için tedavisini devam ettiremediği için yaşamını yitirdi.
Hristiyan oldukları için ülkesinden ayrılmak zorunda kalan Mohammad Torabi ve ailesi altı yıl önce mültecilik statüsü için başvurdu ve uluslararası koruma statüsü aldı. Uydu kentler arasında yer alan Burdur’da yaşayan Torabi ailesi, Türkiye’nin mültecilerle ilgili Cenevre Sözleşmesi’ne koyduğu coğrafi sınırlamadan dolayı yıllardır üçüncü bir ülkeye yerleştirilmek için bekliyor.
İranlı mülteci Mohammad Torabi, 2016 yılında kalp rahatsızlığından dolayı kaldırıldığı hastanede anjiyo oldu. Uzunca süre problem yaşamayan Torabi geçtiğimiz ay kalbindeki ağrılardan dolayı ambulansla hastaneye kaldırıldı. Hastanede muayenelerin ardından ilaç yazılarak evine gönderildi.
Kayıt dışı çalıştırıldığı için sigortası yoktu
Torabi kayıt dışı çalıştırılan bir işçi olduğu için genel sağlık sigortası yoktu. Torabi, tedavisini devam ettirebilmek için Göç İdaresi İl Müdürlüğü’ne gitti ve sağlık sigortasının tekrar açılmasını istedi. Torabi daha önce anjiyo olduğuna dair raporları gösterse de müdürlük bu belgeleri kabul etmedi ve yakın tarihli yeni raporlar getirmesini istedi ancak Torabi parası olmadığı için hastaneye gidemedi, yeni rapor alamadı.
16 Mayıs’ı 17 Mayıs’a bağlayan gece Torabi tekrar rahatsızlandı. Ailesi, ambulans çağırdı, ilk olarak evin önünde müdahale edildi, yeterli olmayınca Burdur Devlet Hastanesi’ne kaldırıldı. Ailesinin verdiği bilgilere göre doktorlar tekrardan anjiyo yapılması gerektiğini dile getirdi ancak Torabi sabah saatlerinde yaşamını yitirdi.
Sağlık sigortası 1 yıl ile sınırlandırıldı
Türkiye’deki farklı statüden mültecilerin haklarını belirleyen Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda 2019’un Aralık ayında değişiklikler yapıldı. Değişikliklerden biri de mültecilerin sağlık sigortaları ile ilgili idi. Düzenleme ile birlikte, uluslararası koruma başvuru sahiplerine tanınan genel sağlık sigortası hakkına 1 yıllık sınırlama getirildi. Şubat ayı ile birlikte bir yılı aşkın süredir uluslararası koruma kaydı olan mültecilerin sağlık sigortası kesildi.
Rapor alabilmek için yüksek meblağlar ödemek gerekiyor
Sadece özel ihtiyaç sahipleri ve bakanlıkça uygun görülenlerde süre sınırlaması aranmıyor. Bunun için uluslararası koruma başvurusu bulunan mültecilerin hastanelerden rapor alması ve bu raporun Göç İdaresi İl Müdürlüğü’nün onayından geçmesi gerekiyor. Ancak kronik rahatsızlığı olan mültecilerin sigorta kaydı olmadan hastaneye giderek sağlık raporu alması için yüksek meblağlar ödemesi gerekiyor. Mültecilerin hali hazırda asgari ücret ve altında maaş aldığı bir ortamda bu pek mümkün olmuyor ve mülteciler bu süreci öteleyerek geçirmeye çalışıyor.
1951 Birleşmiş Milletler Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme’ye göre Türkiye’deki mülteci ve sığınmacıların iltica hakkı kapsamında sosyal ve hukuki korumadan yararlandırılmaları gerekiyor. (Kaynak: Mülteci Medyası)
