İzmir: İzmir’de Petkim’in yapımı süren Star Rafineri fabrikasında çalışan İlk İnşaat işçileri iş bırakarak eyleme geçince fabrika patronu işçilerin taleplerini kabul etmek zorunda kaldı.
İzmir Aliağa Organize Sanayi Bölgesi’nde Petkim’in Star Rafineri fabrikasında çalışan işçiler yemeklerin kötü olması, fabrika içinde havalandırmanın bulunmaması ve çay molalarında ücret kesintisine uğramaları üzerine iş bırakmıştı. İlk olarak toplu şekilde işten çıkarılan işçiler fabrikadan ayrılmayıp tepkilerini büyütmeleri üzerine fabrikanın patronu işçilerle görüştü.
İşçiler ile patronun yaptığı görüşmeler sonrasında işçiler, taleplerinin çoğunu patrona kabul ettirmek zorunda bırakarak önemli bir kazanımla tekrar iş başı yaptılar. Biz de Özgür Gelecek gazetesi olarak fabrikada çalışan Denizcan Yanmaz ile süreçle ilgili röportaj yaptık.
“Yemeklerin içinden kurt çıkıyor”
Yanmaz, fabrikada kapalı alanda çalışıldığından ve havalandırmasının olmamasından dolayı her türlü kirli hava, demir tozuna maruz kalarak kötü şartlarda çalıştıklarını belirtti. Fabrikada verilen yemeklerin çok kötü olduğunu ve içinden kurt çıktığını da aktardı. Yemeklerin çok kötü olduğu, havalandırma yapılması gerektiği yönetime ve şeflere iletilmesine rağmen işçilerin hiçbir talebinin yerine getirilmediğini belirten Yanmaz, sonraki zamanlarda da işçilerin hakkı olan çay molalarının fabrika yönetimi tarafından yasaklandığını söyledi.
Günde iki kere, saat 10 ve 15’de verilen 15’er dakikalık çay molalarının işçilerin ücretinden kesintiye uğradığını, yani patron tarafından işçilerin her gün yarım saatlik mesaileri maaşlarından kesildiğini de aktardı.
Aynı zamanda fabrikada çalışan işçilerin uğradıkları kazalardan da bahseden Yanmaz, bir işçinin kesim yaptığı sırada elinin kesildiğini ve başka bir işçinin de transporterda çalışırken elinin iki boru arasında kalarak patladığını, eline çok yerden dikiş atılması gibi birçok “kaza” yaşadıklarını söyledi.
“İşçilerin canı hiçe sayılıyor”
Fabrikada hiçbir iş güvenliğinin alınmadığı ve patronun işçilerin canını hiçe saydığını da ifade eden Yanmaz, “Fabrikanın iş güvenlikçileri var. Onlar gelip yağmurlu, fırtınalı günlerde çalışmayı durdurun demelerine rağmen patron buna karşı gelerek ‘devam edin, iş durmasın’ diyordu fakat vincin belirli bir çalışma kuralı var. Belli bir rüzgar hızının üzerine çıkıldığında o vincin çalıştırılmaması gerekiyor ama patron bize bunu diretiyordu” dedi.
Bu şekilde iş güvenliğinin hiçe sayıldığı zamanlarda işçilerin herhangi bir başkaldırısında sürekli olarak işten atılma tehdidiyle karşı karşıya kaldıklarını da vurgulayan Yanmaz, her ayın 2 pazar günü işçilerin zorunlu mesai yapmak zorunda bırakıldıklarını belirterek buna karşı da herhangi bir tepkide işten atılma tehdidiyle karşı karşıya kaldıklarını anlattı.
İşçilerin, bütün bu olanlardan sonra iş bırakma eylemine başvurduklarını aktaran Yanmaz, toplu bir şekilde hareket ederek fabrika yönetimine ve patrona tepki koyduklarını ve iş bırakma eylemine geçtiklerini söyledi.
İşçilere akşama doğru yönetim tarafından söylenen “tamam, istekleriniz kabul olacak. Bugün sinirlisiniz yarın sabah tekrar gelin” sözünün ardından ertesi sabah işe gittiklerinde değişen hiçbir şeyin olmadığını gördüklerini belirtti. Bunun üzerine işçilerin tekrar iş başı yapmayarak fabrikayı protesto ettiklerini dile getiren Yanmaz, sonrasında tek tek isimlerin alınmaya başlandığını ve akşama kadar fabrikada bekledikten sonra akşam saatlerinde işçilere “çıkışlarınızı alabilirsiniz” denilerek herkesin işten atıldığını ifade etti.
İşçilerin, işten çıkarılırlarken de fabrika yönetimi tarafından, alacakları ihbarname ücretlerine el konulmaya çalışıldı. Yanmaz, “fabrikada 2 ayını doldurmayanların ihbarname ücretini alamayacaklarını söylediler bize. Ama biz çok iyi biliyoruz ki fabrikada 1 gün bile çalışılsa o ihbarname ücretini vermek zorundalar. Bunun üzerine tepkimizi artırdık ve hakkımız olanı istemekten geri durmadık” dedi.
“Siz Tunceliler hep aynısınız, her yerde aynı şeyi yapıyorsunuz”
Tepkiler büyünce patronun fabrikaya gelmek zorunda kaldığını ifade eden Yanmaz, patron gelince işçilerle konuşup anlaşmaya çalıştı. Dikkat çeken bir detay da patronun fabrikada çalışan işçilerin nereli olduklarını sormasıydı. Birçok kişinin Dersimli olduğunu öğrenen patron bunun üzerine Dersimlilere dönerek “siz Tuncelililer hep aynısınız, her yerde aynı şeyi yapıyorsunuz. En ufak olayları büyütüyorsunuz” dediğini aktardı.
Patronun fabrikaya işçilerin yanına gelmesinin en büyük nedeninin işten atılma durumunun işçiler tarafından gazetelere haber verilerek basına yansıması olduğunu öğrendik. Bu durumdan, “kötü reklamdan” korkan patron işçilerle görüşmeye gelerek onları ikna etmeye çalışırken aynı zamanda da tehdit etmeyi ihmal etmedi! Yanmaz, patronun gazetecilere haber verenlerin tespit edilip işten atılacağı tehdidinde bulunduğunu söyledi.
Daha sonra patronun işçilerle yaptığı görüşmede işçilerin çay molası haklarının olduğunu söylemesi üzerine patron, “ben avukatımla görüştüm, Sizin çay molası hakkınız yok. Kanunlarda böyle bir şey yok. İsterseniz gidin, bulun böyle bir kanunu gösterin, ben de size çay molalarınızı vereyim” diyerek işçilerin en ufak hakkına bile tahammül göstermediğini ispatladı.
“Patron geri adım attı”
Yanmaz, bunun üzerine tepkilerini patrona karşı artırdıklarını ve patronun geri adım atmak zorunda kaldığını söyledi. Patron işçilere, havalandırmanın en kısa sürede yapılacağını, yemeklerin düzeltileceğini ve bundan önce çay molalarında kesilen ücretlerin en yakın zamanda ödeneceği teklifinde bulundu.
İşçiler daha sonra kendi aralarında toplantı yaparak durum değerlendirmesi yaptı ve çoğunluğun kararıyla patronun yaptığı teklif kabul edilerek işe geri dönme kararı aldılar.
Yanmaz, birlikte hareket ederek bir kazanım sağlayacaklarının bilincine vardıklarını belirtirken işe geri dönmelerine rağmen bundan sonraki çay molaları kaldırılmış olmasından dolayı en yakın süreçte bir kez daha işçilerin tepkiselleşerek eyleme başvuracağını öngördüğünü ifade etti.
