Pakistan’da 8 yaşındaki Zohra Shah isimli çocuk ev işçisi olarak çalıştırıldığı evde, patronları tarafından işkence edilerek katledildi. Katil patronlar Hasan Siddiqui ve Umm Kulsoom; ifadelerinde, Zohra’ya, temizlik yaptığı sırada pahalı iki papağanın kaçmasına neden olduğu bahanesiyle işkence ettiklerini kabul ettiler.
Pakistan’ın Rawalpindi bölgesinde yaşanan olay, Zohra’nın 31 Mayıs günü özel bir hastaneye götürülmesi ile açığa çıktı. Hastaneye getirildiğinde bilinci kapalı olan çocuk, ertesi gün yaşamını yitirdi. Çocuğun bedeninde cinsel işkence izlerine de rastlandığı tespit edildi.
Çocuğun ölümünün ardından işkenceci patronlar tutuklandı.
Kadın ve işçi örgütlerinin tepki gösterdiği olay sonrasında sosyal medyada #JusticeForZohraShah hashtagi açıldı.
Çocuklar güvencesiz ve tehdit altında çalıştırılıyor
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) raporuna göre Pakistan’da neredeyse tamamını kadın ve çocuk işçilerin oluşturduğu 8.5 milyon ev işçisi bulunuyor. Ülkede 16 yaşından küçük çocukların çalıştırılması yasak olsa da zenginler buna da bir kılıf bulmuş durumdalar. Yoksul çocukların eğitim ve bakımlarını üstlenmeyi taahhüt eden zenginler, aylık ya da yıllık olarak çocukların ailelerine ücret ödeyerek onları işçi olarak evlerinde çalıştırıyorlar.
Ancak bu taahhütlerini yerine getirmedikleri gibi birçok çocuğun emeklerinin karşılığını ödemeyen zenginlerin evlerinde çocuklar güvencesiz ve tehdit altında çalışmak zorunda kalıyorlar.
Zohra, Uzma ve diğerleri…
Bu çocuklardan biri olan Zohra için de katil patronları aylık 3 bin rupi (yani yaklaşık 260 TL) ödemeyi taahhüt etmişler, ancak hem bakım hem eğitimden yoksun bıraktıkları çocuğa bu ücreti bile ödememiş durumdalar.
Zohra, başkent İslamabad’a 580 kilometre uzak olan Güney Pencab’ın yoksul Muzaffargarh ilçesinde yaşarken iyi bir eğitim alabilmesi ve çalışması için ailesi tarafından Rawalpindi’ye gönderilmişti.
Bu şekilde çalıştırılan on binlerce çocuk işçinin yaşadığı tehdit ilk değil. Daha önce 2019’un Ocak ayında da Uzma isimli bir kız çocuğu, Doğu Lahore’de, çalıştığı evdeki kimi yiyecekleri yediği için patronları tarafından öldürülmüştü.
Devlet düzenleme yapıyor ama ev işçilerini dinlemiyor
Pakistan’ın İnsan Hakları Bakanlığı, ev işçileri için yasal düzenlemeler yaptığını ve çocukların çalıştırılmasını engellemek için çeşitli kurumlarla işbirliği geliştireceklerini duyursa da, düzenlemeler, ev işçilerinin; özelde de kadın ve çocuk işçilerinin yaşadığı sorunlara bir çözüm getirmiyor.
Örneğin geçen yıl, Pencap Meclisi tarafından, ev işçilerinin emeğinin resmileşmesi ve çalışanların kayıt altına alınması için Pencap Ev İşçileri Yasası yürürlüğe konulmuş ancak bu düzenlemeyi protesto eden eylemciler, yasanın ev işçilerinin sorunlarına çözüm getirmediğini belirterek düzenlemenin birçok kusuru olduğunu ve ele alınması gerektiğini söylemişlerdi.
“Çocuklar yaygın olarak tarım ve ev işlerinde çalıştırılıyor”
The National World’a konuşan Pakistan’daki Ev İşçileri Birliği Genel Sekreteri Arooma Shahzad, “Pencap’taki hala çok sayıda ev işçisi ücretsiz iş yapıyor ve çocuklara işkence ediliyor. Kayıtlı ev işçileri hükümetten herhangi bir sosyal güvenlik kartı almadı. Hükümetin sorunlarını derhal çözmesi gerekiyor” dedi.
İslamabad’da bir işçi ve çocuk hakları avukatı olan Usame Malik, Pakistan’ın çocuk işçiliği ile ilgili ILO sözleşmelerini onayladığını ve tüm illerde ve bölgelerde çıkarılan yerel yasaların olduğunu söyledi. “Ancak bu yıl Mart ayında 2019 ABD Dışişleri Bakanlığı İnsan Hakları Raporu, çocuk işçiliğinin yaygın olduğunu ve birçok çocuğun tarım ve ev işlerinde çalıştığını belirtiyor” dedi.
