H. Merkezi: Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu, 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü dolayısıyla kadın gazetecilere dönük hazırladıkları hak ihlalleri raporunu İnsan Hakları Derneği Amed Şubesi’nde yapılan basın toplantısıyla kamuoyu ile paylaştı. Düzenlenen basın toplantısında Özgür Gazeteciler İnsiyatifi(ÖGİ) ise genel hak ihlalleri raporunu açıkladı.
Raporun açıklanmasından önce konuşan Jin News Kürtçe Editörü Roza Metina, 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü günü kapsamında bir araya geldiklerini kaydederek, Türkiye’ye baktıklarında çok sayıda gazetecinin hak ihlali ve katliamlarla karşı karşıya olduğunu ifade etti.
“Gerçekleri yazmaktan vazgeçmeyeceğiz”
Türkiye’deki gazetecilerin baskılarla karşı karşıya olduğunu aktaran Roza, özellikle bu baskıların en fazla kadın gazeteciler üzerinden hayata geçirildiğini dile getirdi. Roza, “Gazetecilerin özgür olmadığı bir ülkede gerçeklerde özgür değildir. Bir yıl önce bugün Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu kuruldu. Bu platform kadın gazeteciler üzerindeki baskılara dikkat çekmek için kuruldu. Platform sadece gazeteci kadınları değil tüm kadınları kapsayan bir oluşuma sahiptir. Bu nedenle kadın gazeteciler olarak gerçekleri yazmaktan ve kamuoyuna duyurmaktan vazgeçmeyeceğiz” dedi.
Ardından ise kadın gazetecilere dönük 2017 yılından bu yana yaşanan 1 yıllık hak ihlalleri raporu şöyle sıralandı:
Ocak
Ocak ayında, 1 kadın gazetecinin sarı basın kartı iptal edildi, 1 kadın gazeteci ise kimliği belirsiz kişiler tarafından kaçırılarak darp edildi.
3 kadın gazeteci haber takibi sırasında gözaltına alınırken 1 gazeteci de gözaltında çıplak arama işkencesine maruz bırakıldı.
1 kadın gazeteci sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek örgüt propagandası yapmaktan gözaltın alınarak tutuklandı.
26 Ocak “Dağın Kadın Hali” ve “Devrimin Rojava Hali” kitapları nedeniyle Etkin Haber Ajansı (ETHA) editörü Arzu Demir hakkında açılan iki davada karar çıktı. İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada, gazeteci Arzu’ya “örgüt propagandası” yaptığı iddiasıyla her iki kitap için 3’er yıl hapis cezası verildi.
Şubat
1 kadın gazetecinin işine son verildi.
Özgür Gelecek Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Aslı Ceren Aslan haber takibi yapmak için gittiği Urfa’da gözaltına alındı. 4 gün boyunca gözaltında tutulan Aslı, çıplak arama işkencesine maruz bırakılarak, darp edilmesinin ardından tutuklandı.
1 kadın gazeteci yaşanan patlamada yaşamını yitirdi.
Mart
6 kadın gazeteci Mart ayı içerisinde darp edilerek gözaltına alınmalarının ardından serbest bırakıldı.
23 Mart’ta Şengal’de Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) bağlı “Roj Peşmerge” isimli grubun Xanesor beldesine 3 Mart günü düzenlediği saldırısında yaralanan gazeteci Nujiyan Erhan, yaşamını yitirdi.
Nisan
2 NİSAN: Azadiya Welat Editörü Evin Buldan, geçirdiği kalp krizi sonucunda yaşamını yitirdi.
5 Nisan tarihinde Mardin’in Nusaybin ilçesinde sokağa çıkma yasağının devam ettiği süreçte bölgede haber takibi yaptığı sırada 14 Nisan’da tutuklanan ve Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nden görülen 2. duruşmasında tahliye edilen kapatılan Dicle Haber Ajansı muhabiri Meltem Oktay, haberlerinden dolayı tutuklandı. Ayrıca Nisan ayında 4 gazeteci gözaltına alınıp serbest bırakıldı.
Mayıs
Bir kadın gazetecinin sarı basın kartı iptal edildi.
Çalıştıkları basın kuruluşları KHK ile kapatılan Kürt kadın gazeteciler 3 Mayıs’ta Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu’nu kurdu. Platform hem kadınların toplumsal yaşam içinde maruz bırakıldığı şiddet ve her türlü saldırıyı hem de hem de kendilerinin saha içerisinde maruz kaldıkları şiddeti ve saldırıları ifşa etmeyi amaçlıyor.
Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla başlatılan kampanyaya katılan 5 gazetecinin yargılandığı davada savcı toplamda 46 yıl ceza talep etti.
Soğandan da MİT çıktı” haberinden kaynaklı yargılanan Cumhuriyet gazetesi muhabiri Canan Coşkun’a 10 ay hapis cezası verildi.
11 Mayıs’ta Güney Kürdistan’da yayın yapan KurdSat televizyonunda “Seyrül Sefer” programının sunucusu Soran Saqizî, Hewlêr’de katledildi
Kapatılan Özgür Gündem Gazetesi’nde bir günlük Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği yapan akademisyen Beyza Üstün’e ise 1 yıl 3 ay ceza verildi.
Mayıs ayında 4 gazeteci tutuklandı.
Haziran
2 Haziran’da Nusaybin’de gözaltına alınıp tutuklanan ve 141 gün cezaevinde kaldıktan sonra tahliye edilen gazeteci Zehra Doğan’a verilen 2 yıl 9 ay 22 gün hapis cezası onandı.
Mersin’in Merkez Akdeniz ilçesine bağlı Camişerif Mahallesi’nde yerel bir gazetenin sahibi olan Neslihan Yalçın, 8 Haziran tarihinde aracıyla iş yerinin sokağına girmeye çalışırken başka bir araç tarafından sıkıştırılarak taciz edildi.
“Medyanın diline çuvaldız niyetine” sloganıyla kadın haberciliği yapan Gazete Şûjin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından erişime engellendi. Kürtçede “çuvaldız” anlamına gelen ve Kurmancî, Kirmanckî ve Soranice ile Türkçe, İngilizce ve Arapça yayın yapan Şûjin’in internet adresi gazetesujin.com 14 Haziran itibari ile erişime engellendi.
46 Kürt basın çalışanının yargılandığı KCK Basın davasında sanık gazetecilerin pasaportları 2. kez iptal edildi.
Temmuz
Bir kadın gazeteciye sosyal medya hesabı üzerinden paylaştığı haberlerle “Cumhurbaşkanı’na hakaret ettiği” suçlaması ile hakkında açılan davada 1 yıl 2 ay hapis cezası verildi.
Ağustos
Cumhuriyet yazarı Nuray Mert’in işine son verildi.
Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da polis İsveçli gazeteci Kim Wall’ı katletti.
25 Ağustos’ta AKP hükümeti iki yeni KHK yayımladı. 693 ve 694 sayılı KHK ile 1 gazete, 1 ajans ve kadın haberciliği yapan Gazete Şûjin kapatıldı.
Bu ayda 4 gazeteci gözaltına alındı bir gazeteci de tutuklandı.
Eylül
4 Eylül’de Hindistan’da tanınmış gazeteci ve insan hakları savunucusu, Gauri Lankesh Bangalore’deki evinin önünde vurularak katledildi.
23 Eylül’de Suriyeli muhalif aktivist Orouba Bakarat ve kızı gazeteci Halla Barakat İstanbul Üsküdar’da yaşadıkları evde öldürülmüş halde bulundu.
Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışma amacıyla başlatılan “Nöbetçi Genel Yayın Yönetmeni” kampanyasına katılan oyuncu Jülide Kural’ın aldığı 1 yıl 3 aylık hapis cezası onandı.
Ekim
Kapatılan Özgür Gündem gazetesi hakkında süren davalar kapsamında avukat Eren Keskin’e gazetenin eş genel yayın yönetmenliğini yaptığı dönem açılan davada , “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kurum ve kuruluşlarını aşağılamak” iddiasıyla 6 ay hapis cezası verildi. Ceza, 3 bin TL para cezasına çevrildi.
14 Ekim’de Cizre Fırtınası Hamlesi’ni takip eden ANHA muhabiri Dilîşan Îbiş, DAİŞ çetelerinin sivillere yönelik saldırısında katledildi.
16 Ekim’de Malta’da, araştırma haber ve yazılarıyla bilinen gazeteci Daphne Caruana Galizia, arabasına yerleştirilen bombanın patlamasıyla yaşamını yitirdi
29 gazeteci gözaltına alındı, 2 gazeteci de tutuklandı.
Kasım
KHK’yle kapatılan Özgür Gündem Gazetesi Eş Genel Yayın Yönetmeni Eren Keskin ve Yazı İşleri Müdürü Reyhan Çapan’a, yargılandıkları davadan 100 bin TL para cezası verildi.
Aralık
DAİŞ’in Kobanê’ye dönük saldırılarına dikkat çekmek amacıyla TRT binası önüne gelerek canlı yayına katılmak isteyen 20 kadın ve bu eylemin haber takibini yapan KHK ile kapatılan JINHA’nın 2 muhabiri hakkında açılan davada toplam 31 yıl 3 ay hapis cezası verildi.
2018 yılı Ocak ayında ise;
2 gazeteci gözaltına alındı.
Açıklanan raporun ardından ÖGİ’nin hazırladığı rapor açıklandı. Raporu okuyan gazeteci Elif Alkan, Türkiye’de yaşanılan koşullarda 3 Mayıs gibi günlerin hiçbir ağırlığı ve karşılığının olmadığına vurgu yaptı. Elif, “Bugün gelinen noktada basının hiç de özgür olmadığı ortadadır. Bizim raporun verileri de bunu açıkça ifade etmektedir. Özellikle Türkiye en belirgin düşüşün yaşandığı ülkelerin başında geliyor. Ülkelerin basın özgürlüğünü inceleyen Freedom House’un 2014 raporuna göre Türkiye son 15 yılın ilk kez ‘kısmen özgür ülkeler’ kategorisinden ‘özgür olmayan ülkeler’ kategorisine düştü” dedi.
Özgür Gazeteciler İnisiyatifi’nin her ay yayımladığı hak ihlali raporu da şu şekilde:
190 gazeteci cezaevinde
17 gazeteci gözaltına alındı
33 gazeteci tutuklandı
2 gazeteci için dava açıldı
50 gazeteci yargılandı
29 gazeteciye toplamda 144 yıl 2 ay 29 gün ceza verildi. Ayrıca 3 bin TL para cezası kesildi.
