İstanbul 39’ncu TÜYAP Kitap Fuarı “Kitap Şehre Dönüyor” sloganıyla 3 Aralık’ta kitapseverlere kapılarını açtı. 11 Aralık’a kadar sürecek olan fuar, Türkiye’de giderek derinleşen ekonomik krizin gölgesinde açılışını yaptı.
Yeni Özgür Politika’dan Erdoğan Alayumat’ın haberine göre, Covid-19 salgınından kaynaklı 2 yıldır açılmayan 39’uncu TÜYAP Kitap Fuarı’na birçok yayınevi, artan stant ücretleri ve fahiş zamlardan dolayı katılmadı.
Kitap fuarına her yıl katılan yaklaşık 25 yayınevi bu sene katılamazken, bunlar arasında Kürt yayınevleri de var. Her sene 10’na yakın Kürt, tarihi, kültürü ve edebiyatı ile ilgili yayın yapan yayınevi fuara katılmama kararı alırken; fuara katılan az sayıdaki Kürt yayınevi de fiyat artışlarının zaten zor durumda olan Kürt yayıncıları daha da zorladığını söyledi.
Sadece 3 Kürt yayınevi
İlk olarak görüştüğümüz Sitav Yayınlarının sahibi Kahir Batei, “Büyük bir beklenti ile İstanbul Kitap Fuarı’na katıldık. Pandemiden bu yana kitap fuarları olmuyordu. Bu yüzden uzun bir aradan sonra açılan bu fuara ilginin de yoğun olacağını düşünüyorum” dedi. Kitap fuarına sadece 3 Kürt yayınevi katıldığı bilgisini paylaşan Batei şöyle devam etti: “Kürtçe yayıncılık yapan tüm yayınevlerinin katılmasını isterdik. Fuarda Kürtlerin rengi, sesi, dili ve edebiyatının çok daha fazla olmasını isterdik. Ancak stant fiyatlarının çok fazla olması ve kiraların fahiş fiyatlarda olması birçok yayınevinin katımını engelledi. TÜYAP’ın belirlediği fiyatlar birçok yayınevinin karşılayabileceği fiyatlar değil.”
Kürt yayıncılığını zorluyor
Yayıncılık dünyasında Kürt yayıncılarının yaşadıkları dezavantajların çok fazla olduğunu dile getiren Batei sözlerini şu ifadelerle noktaladı: “Türkiye metropollerinde Kürtçe okumalar çok eksik. Tüm bunlar yetmezmiş gibi Kürdistan kentlerindeki belediyelere atanan kayyumlar Kürt dili ve edebiyatına dönük yapılan her çalışmayı engelleyen bir politika güdüyor. Bu da biz Kürt yayıncıları ciddi oranda zorluyor.”
6 metrekareye 10 bin TL
Nisan Yayıncılık Çalışanı Sevda Erkılınç ise salgından kaynaklı 2 yıl ara verilen fuara ilginin daha yoğun olması gerektiğini belirterek, “Ancak ekonomik kriz koşullarından kaynaklı bu ilginin düştüğünü söyleyebilirim” dedi. Türkiye’de en temel gıda maddelerinden ulaşıma kadar iğneden ipliğe her şeye ciddi zam yapıldığını ifade eden Erkılınç, “İnsanların alım gücü ciddi oran da düştü, bu durum yayıncılık sektörünü de olumsuz etkiliyor. Yaşanan krizin dışında TÜYAP’ta da ciddi fiyat artışlarının olduğunu görüyoruz. 6 metrekare stant yeri için 10 bin TL isteniyor. Buna stant malzemelerini eklersek bu fiyat iki katına çıkıyor” diye konuştu.
Stant fiyatlarının bu kadar yüksek olmasının yayınevlerinin fuara katılımını olumsuz etkilediğini söyleyen Erkılınç, “Fiyatların yüksek olması devrimci ve yurtsever yayınevlerinin fuara katılımını engelledi. Normal şartlarda hafta sonu fuarlar yoğun olur ama bu gün bir kalabalık var ancak beklenilenin altında” diye ekledi.
Maliyetler yüzde 84 arttı
Türkiye Yayıncılar Birliği Genel Başkanı Kenan Kocatürk ise iktidarın “Türkiye’de ekonomi iyi, kriz yoktur” söylemine atıfta bulunarak “Türkiye’de bazılarına göre bir ekonomik kriz yok ama bizce giderek derinleşen bir kriz var” dedi. Türkiye’de kitap basım maliyetlerinin döviz bazında yüzde 84 arttığı bilgisini paylaşan Kocatürk şöyle devam etti: “Yayıncılık sektörü normal koşullar altında vadeli çalışan bir sektördür. Kağıdımızı vadeli alır matbaalarda vadeli işler yaparız, kitapların satışlarından gelen gelirleri de vadeli alırız. Fakat maliyetlerin artmasıyla beraber kitap fiyatlarında da artış oldu. Yayınevlerinin kendi bütçeleri içerisinde ayakta kalmaları çok zorken, fuara katılmak çok daha zor hale geldi.”
Kağıt yüzde 300 arttı
Fuar ücretlerinde ciddi artış olduğunu ancak yayıncılık sektöründe yaşanan sıkıntılar bunun çok üzerinde olduğunun altını çizen Kocatürk, “Türkiye’de yaşanan ekonomik krizin ağır yükü altında birçok yayıncının fuara katılamaması üzüntü verici. Okurla bağı olan bir sektörüz biz. Kağıt maliyetleri yüzde 300 arttı, kitap fiyatları ise döviz kuru karşısında yüzde 15 düştü. Bu bile insanlarım alım gücünü zorluyor.”
Okuyucu umduğunu bulamadı
Okuyucu da artan kitap fiyatlarından şikayetçi. Bışar Ergül adlı okuyucu “Sabah saatlerinde fuara geldim. Ancak istediğimiz kitapları bulamadım. Lazım olan kitapların fiyatları ise çok pahalı, şu ana kadar hiçbir şey alamadık, bakınıyorum hala. Kitap fiyatlarının bu kadar pahalı olması bizi çok zorluyor. Kitap fiyatları biraz düşürülürse çok daha iyi olur” diye konuştu.
Ana dilimizde kitaplar yok
Fuarda Kürtçe yayın yapan yayınevlerinin katılımının azlığına dikkat çeken Ergül, “Bu çok büyük bir eksiklik. Kendi dilimizde istediğimiz kitapları bulamıyoruz. Ülkede yaşanan ekonomik krizin yayıncılık dünyasını ciddi derece etkilediğini görüyoruz ama bu kriz hali en fazlada Kürt yayınevlerini etkiliyor” dedi.
Bağımsız yayınevleri için imkansız
Fuara katılamayan Ginko Bilim, Ginko Çocuk, Kor Kitap, Manos Kitap ve Weşanên Sor yaptıkları yazılı açıklamayla yaşadıkları krize şöyle dikkat çekti: “Fuarın metrekare ücretlerinin ve diğer giderlerinin çok yüksek olması ve buna eklenen fuar şirketinin katı fiyat politikası, yayınevi olarak fuara katılımımızı imkansız hale getirdi. Pandemi öncesi yapılan son İstanbul Kitap Fuarı’nda yazarlarımız Adnan Özyalçıner onur yazarıydı ve bu fuara 42 metrekarelik bir stant ile katılmıştık. Aynı alanımızla bu sene de fuara katılmak istesek toplamda 100 bin TL’ye varan bir harcama yapmamız gerekiyordu. Bu koşullarda maddi zorluklar karşısında ayakta kalmaları giderek zorlaşan bağımsız yayınevlerinin fuara katılımı neredeyse imkansız hale gelmekte.”
