Expression Interrupted Platformu’nun Mayıs-Haziran 2021 dönemini kapsayan “İfade ve Basın Özgürlüğü Gündemi” raporu yayımlandı.
40 sayfalık rapor, dava takip ve açık kaynak bilgi takibi çalışmaları sonucunda elde edilen veriler ışığında hazırlandı.
Raporda, 4’üncü Yargı Paketi, siyasetçilerin konuşmaları ve siyasi baskılar, Basın Kart Yönetmeliği, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları, Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Yargıtay kararlarının yanı sıra soruşturmalar, gözaltı, tutuklama ve tahliyelere dair bir dizi hak ihlalleri yer aldı.
Raporda, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Basın İlan Kurumu (BİK) gibi medya düzenleme kurumlarının uygulamaları ve yargısal ihlallerin, ifade özgürlüğü ortamının kötüleşmesine neden olduğu belirtildi.
Rapora göre şuan hapishanede bulunan gazeteci sayısı 65. Ancak medya ve gazeteciler üzerindeki baskılar sürüyor.
Verilere göre Mayıs ve Haziran’ı kapsayan iki aylık sürede 109 gazeteci toplam 51 davada hâkim karşısına çıktı, bunlardan dördü hakkında toplam 9 yıl 8 ay 2 gün hapis cezası verili.
En az dört gazeteci hakkında yeni dava açıldığı belirtilen raporda, altı gazeteci hakkında ise soruşturma başlatıldığı, en az üç gazetecinin de gözaltına alındığı kaydedildi.
Eylemlerde gazetecilere yönelik artan baskı
Rapora göre, toplumsal eylem, etkinlik ve gösterileri takip eden gazetecilere dönük polis baskısı da artı.
Nisan ayı sonunda yayımlanan ve gösterilerde ses ve görüntü alınmasını engelleyen Emniyet Genelgesi’nin uygulanmaya başlanmasıyla gösterileri takip etmeye çalışan gazetecilere yönelik polis müdahalelerinde artış gözlemlendiği tespitine yer verilen raporda, polislerin genelgeyi gerekçe göstererek gazetecilere şiddete varan müdahalelerde bulunduğuna işaret edildi.
Raporda, şöyle denildi:
“Kimi gözaltına alındı, kiminin elinden telefonu alınıp yere atıldı. AFP foto muhabiri Bülent Kılıç Taksim’de yere yatırılıp sırtına ve boynuna bastırılarak gözaltına alınması ve bu esnada ‘nefes alamıyorum’ diye bağırdığının duyulması artan fiziksel şiddet ve engellemelerin sembolü haline geldi.”
Yargı baskısı
Raporda dikkat çekilen bir diğer önemli husus ise Türkiye’de medyaya yönelik yargısal baskı oldu. Bu baskının hız kesmeden sürdüğü belirtilen raporda, takip ve izleme çalışmalarına göre iki aylık dönemde Türkiye’deki tutuklu gazeteci sayısının 68’den 65’e gerilediği kaydedildi.
RTÜK ve BİK tarafından Mayıs ve Haziran aylarında verilen cezalarla yine muhalif medya kuruluşlarının hedef aldığı kaydedilen raporda, Halk TV, KRT TV ve FOX TV’nin RTÜK tarafından idari para cezalarına çarptırıldığı belirtildi.
Evrensel gazetesine BİK tarafından 5 günlük ilan cezası kesildiği hatırlatılan raporda, böylece resmi ilan yayımlama hakkı Eylül 2019’dan beri BİK kararıyla durdurulan Evrensel’in toplam ilan cezasının 103 güne yükseldiği belirtildi.
Deniz Poyraz da raporda
Raporda ayrıca, İstanbul Sözleşmesi’nin kaldırılması, İzmir’de Halkların Demokratik Partisi (HDP) İl Örgütü’ne yapılan silahlı saldırı sonucu Deniz Poyraz’ın katledilmesinin yanı sıra, devlet bağlantılı çete yöneticisi Sedat Peker’in İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar ile birçok gazeteci ve kişi hakkındaki itiraf ve ifşalarına da dikkat çekildi.
