İnsan Hakları Derneği (İHD) Amed Şubesi, 2015-2024 yıllarını kapsayan “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Özgürlüğü ile Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Haklarına Yönelik İhlal” raporunu kamuoyuyla paylaştı. Açıklamada, “24 Temmuz 2015’ten bu yana Türkiye’de insan hakları ve medeni haklara yönelik baskının artarak vahim düzeylere ulaştığı” belirtildi.
İHD Amed Şubesi Başkanı Ercan Yılmaz, “Barış nöbetleri tuttuk ve tüm taraflara diyalog çağrısında bulunduk. Barışın sağlanmamasının olumsuz sonuçlarını göstermek istedik” diyerek raporun önemini vurguladı.
2024’ün ilk 6 ayında 60 yasaklama ve 36 saldırı
Raporda, sadece 2024’ün ilk yarısında 60 toplantı ve gösterinin yasaklandığı, kolluk güçlerinin ise 36 gösteriye saldırıda bulunduğu kaydedildi. Anayasa’nın 34’üncü maddesi ile güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin, valilikler ve kaymakamlıklar tarafından “hukuk dışı ve keyfi” kararlarla yasaklandığı belirtildi.
Hak ihlalleri yıl yıl sıralandı
Raporda, 2015-2024 yılları arasındaki hak ihlalleri detaylandırıldı. 2015 yılında 5 bin 909 hak ihlali tespit edilirken, 2024 yılına gelindiğinde bu sayı 2 bin 77’ye ulaştı. 9 yıllık süreçte toplamda en az 361 toplumsal gösteri ve yürüyüşe saldırırken, en az 570 gösteri ve yürüyüşün yasaklandığı kaydedildi. En fazla ihlal 2016 ve 2019 yıllarında yaşandı.
27 bini aşkın gözaltı
2015-2024 yılları arasında, T.Kürdistan’ı kentlerinde 27 bin 984 kişinin gözaltına alındığı, 5 bin 677 kişinin tutuklandığı ve 18 bin 248 ev ve iş yeri baskını yapıldığı raporda yer aldı. 2019 yılı, 167 yaralanma ile en fazla yaralanmanın yaşandığı yıl oldu. Toplumsal gösteri ve yürüyüşlerde kolluk kuvvetlerinin saldırısıyla 25 kişinin yaşamını yitirdiği vurgulandı.
Raporda, “Kürt meselesinin diyalog ve müzakere yöntemleriyle çözümü fikrinden vazgeçilmesiyle kolluk görevlilerinin toplumsal gösterilere müdahalesinin arttığı” ifade edildi. İHD, bu ihlallerin sona ermesi için çeşitli talepler ve önerilerde bulundu, barışçıl toplanma hakkına yönelik keyfi kısıtlamaların kaldırılmasını talep etti.
Birdal: Fırsatlar heba edildi
İHD Onursal Başkanı Akın Birdal, raporun açıklanmasının ardından yaptığı konuşmada, “Kürt sorunun demokratik, barışçıl çözümsüzlüğünün sonuçları raporda yer alıyor. Türkiye’de barış yoksa demokrasiden ve insan haklarından bahsetmek kolay değil” diyerek barış sürecinin bir an önce başlatılması gerektiğini ifade etti. Birdal, “Barış için kolektif bir irade ortaya çıkmalıdır” diyerek, Abdullah Öcalan’ın durumu ve siyasi mahpuslar hakkında adımlar atılması gerektiğini söyledi.
