İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi, Dersim Katliamı’nın 85’inci yıldönümüne dair yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, 2884 sayılı ve 25 Aralık 1935 tarihli “Tunceli Kanunu” adıyla 4 Mayıs 1937 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla Dersim’e yönelik askeri operasyonların başlatıldığını ifade edilerek, “Bu operasyonlar sırasında on binlerce Kürt/Alevi katledilmişti. Askeri operasyonlar 1938 yılı boyunca devam etmiş ve katliam ile birlikte zorunlu göç (sürgün) ile Dersim coğrafyası büyük oranda insansızlaştırılmıştır” denildi.
“Soykırımla yüzleşilmeli”
İnsan hakları savunucuları olarak Dersim’de 1937-38’de yapılan katliamların TCK 76. Madde de tanımlandığı gibi “soykırım” olarak nitelendirdiklerini belirten İHD, açıklamasında, “Dersim halkı, yapılanları ‘tertele’ olarak nitelendirmeye devam etmektedir. İHD, Dersim’de 1937-1938’de yapılanları soykırım olarak nitelendirmekle birlikte bu tarihsel trajedinin insan hakları hukuku bakımından geçmişle yüzleşme konusu olduğunu ve ancak bu çerçevede ele alınabileceğini savunmaktadır. Geçmişle yüzleşmenin yaşanabilmesi ve tüm hakikatin ortaya çıkarılabilmesi için güçlü bir siyasi iradenin varlığı gerekmektedir” diye belirtildi.
“Dersim İçin Hakikat Komisyonu” kurulması çağrısı
Açıklamada ayrıca “2011 yılında Başbakan Erdoğan’ın AKP İl Başkanları toplantısında Dersim’de yaşananlar için katliam ifadesini kullanması ve devlet adına özür dilemiş olmasını önemli bir başlangıç olarak değerlendirdiğimizi 25 Kasım 2011 tarihli açıklamamızda ifade etmiştik” hatırlatmasında bulunuldu.
Devletin Dersim’le yüzleşmesi için öncelikle Meclis bünyesinde “Dersim İçin Hakikat Komisyonu” kurulması çağrısında bulunan İHD, devamında şunları kaydetti:
“Komisyon çalışmaları tamamlandıktan sonra komisyonun önerileri doğrultusunda gerekli yasal düzenlemelerin yapılarak soykırımın tanınması, özür dilenmesi ve onarıcı adalet çözümleri üzerinde durulması gerekmektedir. Bunun yanı sıra bu çalışmalar beklenmeden; Dersim adının iade edilmesini, Dersim tertelesinde idam edilen Seyit Rıza ve arkadaşlarının itibarlarının iade edilerek, mezar yerlerinin açıklanmasını, diğer toplu mezarları usulüne uygun olarak açılmasını, yapılan askeri operasyonlar sonucu katledilmeyip sağ olarak yakalanan kız çocuklarının akıbetinin açıklanarak aileleri ile buluşturulmasının sağlanmasını, Dersim’in insansızlaştırılma politikasından vazgeçilerek halen yapımı süren HES ve diğer barajların iptal edilerek doğal ve kültürel tahribata son verilmesini, Dersim’deki doğal ve kültürel inanç merkezlerinin muhafaza altına alınarak Dersim halkının yerel temsilcilerine (Dersim Belediyesi gibi) devrinin sağlanmasını, talep ediyoruz.”
