Geçtiğimiz günlerde AKP hükümeti yeni bir şova imza attı. Almanya ile başlayan Avrupa’ya savaş açma hikayesi, Hollanda ile devam etti. Tüm Avrupa’yı feth etme sürecine girmiş gibi bir hava yakalayan AKP hükümeti meseleyi “kurtuluş savaşı” havasına büründüren bir hale getirdi. Hollanda’ya giden Aile ve Sosyal Politikalar bakanı Betül Sayan Kaya’nın, Hollanda Başkonsolosluğuna girişine izin verilmedi. Viyana kapısına dayanan Osmanlının yine kapıdan geri dönmesiyle başlayan süreç, gündemde bomba etkisi yarattı. Ülke gündemini günlerce meşgul eden süreç, portakal bıçaklayıp Hollanda’dan intikam almaya kadar evrildi.
AKP hükümetinin son dönemlerde Avrupa’ya topyekun bir baş kaldırma(!) sürecine girmesi gözle görünür hale geldi. Almanya, Rusya, İsrail derken son kurbanı da Hollanda olan TC devleti dünyaya demokrasi dersi verdi. Meseleyi bir de ekonomik çerçevede değerlendirirsek Avrupa’ya açılmış veya açılacak olan “gerçek” anlamda bir savaşın ülke ekonomisinde nelere yol açacağını değerlendirmek gerekir.
Türkiye’ye en fazla yatırım yapan devlet Hollanda
Kısa dönemli yabacı sermayeye bağımlı şekilde gelişen ülke ekonomisi, kredi derecelendirme kuruluşlarının yapmış olduğu belirlemeler üzerinden sınıfta kalmıştı. Yabancı sermayenin eskisi kadar ağzını sulandırmayan bir piyasa yapısına sahip olan Türkiye ekonomisi, ciddi derecede istikrarsız bir hal almıştır. Her ne yapılsa yapılsın dolarda düşüş yaşanmaması, euronun da 3.90-4 civarlarında seyretmesi TL’yi ayaklar altına almış durumda.
Meseleyi Hollanda üzerinden tartışmaya devam edersek Hollanda son yıllarda Türkiye’ye en fazla yatırım yapan devletler arasındadır. Yaşananlar, Hollanda’nın yaptığı ticari anlaşmalar, 10 milyar dolarlık bir rakamı aşan tabloyu da tehdit eder boyuta geldi. İki ülke arasında geçen yılki yıllık ticaret hacmi 6.6 milyar doları bulurken, Hollanda’nın son bir buçuk yılda Türkiye’ye yaptığı doğrudan yatırım 1.7 milyar dolara ulaştı. Son 10 yılda Türkiye’ye en çok yatırım yapan ülke konumunda olan Hollanda’nın Türkiye turizmine bıraktığı ortalama yıllık tutar ise 1 milyar doları buluyor. Türkiye’deki Hollanda sermayeli şirketlerin sayısı ise 3 bine dayandı. Hollanda ile Türkiye arasındaki ithalat oranlarına bakarsak en fazla ithalat yapılan ülkeler arasında yine Hollanda bulunmakta. Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı ülkeler arasında Hollanda 16. sırada. 2016’da Hollanda’dan yapılan ithalat 3 milyar dolar oldu. Türkiye toplam ithalatının yüzde 1.5’ini Hollanda’dan yapıyor.
2015’te 11.9 milyar dolarlık doğrudan yatırım alan Türkiye’de, bu rakamın yüzde 10’u (yaklaşık 1.2 milyar dolar) Hollanda’dan geldi. Bu rakamla Hollanda, ABD’den sonra Türkiye’ye en çok yatırım yapan ülke oldu. 2016 yılının ilk 6 ayında ise 407 milyon dolar ile Türkiye’ye en çok Hollanda yaptı.
2002-2015 dönemine bakıldığında ise Hollanda’dan Türkiye’ye yapılan yatırım miktarı 21 milyarı bulurken, Türkiye’den Hollanda’ya yapılan yatırım miktarı ise 9.2 milyar dolar oldu. Söz konusu dönemde iki ülke arasındaki yatırım hacmi 30 milyar doları aştı.
Bunun yanında ülke pazarında söz sahibi olan şirketlerin büyük bir kısmında da Hollanda menşeili şirketler yer alıyor. İçlerinde bankacılık sektöründe de faaliyet yürüten ve uluslararası arenada kendini ispatlamış şirketler de var. 2016 yılı sonu itibarıyla Türkiye’de faaliyette bulunan Hollanda sermayeli firma sayısı 2 bin 694 ulaştı. Unilever, ING Bank, KLM Havayolları, Royal Dutch Shell, Philips, Perfetti ve Philip Morris bu şirketlerin en başında gelenleri arasında. Bu şirketlerden gıda, temizlik ve bakım ürünleri markaları bulunan Unilever ile finans alanında 268 şubesiyle faaliyet gösteren ING Bank’ın toplam çalışan sayısı 10 bini geçiyor.
Ayrıca ülke ekonomisinde önemli bir yeri olan turizm sektörünü de incelediğimiz de Hollanda halkının ismi geniş yer tutuyor. En güncel istatistik olan 2014 verilerine göre Türkiye’ye gelen Hollandalı turistlerin, bireysel harcamaları 537 milyon doları, paket tur harcamaları ise 366 milyon doları buluyor. Viyana’nın kapısından tası tarağı toplayarak dönen Osmanlı’nın ekonomik ilişkilerinin bu denli sıkı olduğu, bünyesinde binlerce firmanın hüküm sürdüğü bir devlet ile girmiş olduğu siyasi buhran ne kadar sürebilir. Ülke ekonomisinin son yıllardaki istikrarsızlığı da göz önünde tutulursa olası bir ekonomik yaptırımda yaşanacakl zarar da egemenlerin bilgisi dahilinde. Ekonomik olarak alınacak yaranın referandum süreci için iyi olmayacağından AKP hükümeti de haberdar. Ki ekonomi bakanı Nihat Zeybekçi’nin “Ekonomik yaptırım yok” çağrısı da herhalde buna ilişkin.
Güçlü Türkiye için sıkma portakal
Avrupa devletleriyle ve Hollanda ile girilen bu mücadelenin AKP hükümeti nezlinde tek nedeni bu devletlerin hayırcı bir politika izlemesidir. Referandum sürecinden evet çıkmasının Avrupa’yı çok korkuttuğundan bahseden R. T. Erdoğan, Avrupa’nın tüm saldırılarının evet üzerinden olduğunu meydanlarda belirtti. Hakim sınıfların en önemli silahı olan şovenizm politikaları üzerinden evet kampanyasına dönüştüren Erdoğan kitlelesini Hollanda’ya karşı evet demeye çağırdı.
Referandum sürecini Kürt düşmanlığı ve şovenizm üzerinden yürüten AKP şimdi bir de Hollanda krizini kullanarak puan artırmaya çalışıyor. Newroz’un Almanya’da yapılmasını “PKK yürüyüşü” olarak lanse eden ve dünyanın her tarafında Kürt düşmanlığını tırmandırarak faşizmde seviye artıran, Newroz kutlamalarını yasaklayan AKP hükümeti dünyaya bir de faşizm dersi verdi(!) Ülke genelinde tutuklama ve katliamları sayılamaz hale getirip bir de dünyaya faşizm dersi vermeye çalışan AKP sadece komik duruma düşüyor.
Hollanda ile yaşanan süreçte evet oylarına dikkat çekmeye çalışan ve faşizm dersi veren AKP hükümeti hayır çalışması yürüten kesimlere saldırarak demokrasiden ne anladığını herkese gösteriyor. Yüzlerce kişi hayır çalışmaları sırasında gözaltına alıp işkence görürken ayrıca T. Kürdistanı’nda birçok yerde Newroz yasaklanıyor. Demokrasiden ve faşizmden yakınan devlet, içerde faşizmi artırarak referandum sürecine doğru ilerlerken, yaşanan bu olaylar ülke mizahını güçlendirip tarih sahnesinde yerini alıyor.
