Ankara: Meclis’te ana muhalefet partisi olmaya hazırlanan HDP, meclisteki 24. dönemde sınırlı sayıdaki milletvekiline rağmen hükümeti rahatsız eden ciddi bir muhalefet yaptı. Dönem boyunca 5 bin 960 yazılı ve sözlü soru önergesi, 260 kanun teklifi ve 910 araştırma önergesi ile Türkiye toplumunun bütün sorunlarını Meclis’e taşıdı. Verdiği kanun teklifleri ve araştırma önergeleriyle en fazla çevre, kadın, azınlıklar sorununu Meclis gündemine taşıdı. HDP, verdiği kanun teklifleriyle anadil yasağı, Barış Bakanlığı kurulması gibi konularda adım atılmasını isterken, asimilasyonu bitirdiğini iddia eden iktidar partisi ise sayısal çoğunluğu ile bütün adımları engelledi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP), sınırlı sayıdaki milletvekiline rağmen Meclis’te yürüttüğü çalışmalarla adeta hükümetin “belalısı” oldu. Verdiği kanun teklifleri, araştırma ve soru önergeleri, gensorularla hükümeti zor durumda bırakan HDP, bu performansı nedeniyle çoğu zaman iktidar partisinin şimşeklerini de üzerine çekti. Grup toplantılarında yaptığı ve hükümeti zorlayan çıkışlarının yanı sıra Meclis zeminini de aktif bir şekilde kullanan HDP, özellikle “İç Güvenli Paketi” görüşmeleri sırasındaki muhalefetiyle hükümetin anti demokratik adımlarını engellemeye yönelik ciddi bir çaba sarf etti.
Meclis zeminini aktif kullandı
HDP, 24. dönem boyunca toplam 5 bin 960 yazılı ve sözlü soru önergesi, 260 kanun teklifi, 910 araştırma önergesi verirken, Genel Kurul’da toplam 2 bin 290 kez söz hakkı kullandı ve 506 basın toplantısı düzenledi. Özellikle verdiği kanun teklifleriyle Türkiye toplumunun temel sorunlarının giderilmesini talep eden HDP’nin, kanun tekliflerinin hemen hemen tamamı hükümetin sayısal çoğunluğu tarafından ya engellendi ya da gündeme dahi alınmadı.
İktidarın işine gelmeyen demokratikleşme
Hükümet, “asimilasyonun bittiği” yönündeki propagandalarına, anadil yasağının kaldırılması ve ismi değiştirilen yerleşim yerlerinin isimlerinin iade edilmesi için verilen 26 kanun teklifine rağmen bu konuda adım atmadı. Yine HDP’nin vesayetin kaldırılması, askerin siyasete müdahale edilmesinin önüne geçilmesi için verdiği 5, basın ve ifade özgürlüğünün geliştirilmesi için verdiği 5 kanun teklifine rağmen her 2 alanda da hükümet adım atmadığı gibi atılan adımları da engelledi.
HDP’nin en fazla kanun teklifi verdiği alan çalışma yaşamı
Ayrıca Soma, Ermenek gibi iş cinayetlerinin yaşanmasına karşı HDP çalışma yaşamının demokratikleştirilmesi ve çalışanlar üzerindeki cinayetlere yol açan sömürünün ortadan kaldırılması için 58 kanun teklifi verdi. Türkiye’nin kanayan yarası haline gelen cezaevi koşullarının düzeltilmesi, hasta tutsakların serbest bırakılması için HDP toplamda 24 kanun teklifi verdi. Her 2 başlıkta da verilen tekliflere rağmen hükümet mevcut pozisyonunu sürdürdü. HDP, bu dönem içinde çevre konusunda 7, çocuk hakları konusunda 3, eğitim konusunda 15, ekonomi konusunda 14, inanç özgürlüğü için 8, kırımın devam ettiği kadın sorunu konusunda 12, Kürt sorunun çözümü için 3, Siyasi Partiler ve Seçim Kanuna ilişkin 9, sağlık konusunda 5, toplumsal gösteriler ve insan hakları konusunda 7, TCK, TMK ve düşünce özgürlüğü ile ilgili 20, yerel yönetimler konusunda 10 kanun teklifi verdi. Ayrıca HDP genel konulara ilişkin de 29 kanun teklifi verdi.
HDP’nin kanun tekliflerindeki öncelikleri
HDP’nin verdiği kanun teklifleri arasında Çözüm ve Müzakere Bakanlığı ile Kadın Bakanlığı’nın kurulması, siyasete karışan askerlerin cezalandırılması, Alevilerin taleplerinin karşılanması, Hakikat Komisyonu’nun kurulması, seçim barajının kaldırılması, boşaltılan köylere geri dönüşlere imkan verilmesi, SPK’nın demokratikleştirilmesi, Cumhurbaşkanı’na hakaret suçunu düzenleyen TCK 229’un kaldırılması, TMK’nın tümden kaldırılması, AB Yerel Yönetimler ve Özerklik şartına yönelik çekincelerin kaldırılması, 12 Eylül Darbesi’nin yarattığı mağduriyetlerin giderilmesi gibi teklifler ile dikkat çekti. HDP’nin verdiği kanun teklifleri istatistiklerine bakıldığında, Türkiye’nin tüm sorunlarına kayıtsız kalmadığı görülürken, HDP’nin 3 kanun teklifi ile en az teklif verdiği meselenin Kürt sorunu olması dikkat çekiyor.
Meclis araştırsın dedikçe AKP engelledi
HDP’nin aynı dönem içinde verdiği 910 araştırma önergesinin detayları da HDP’nin yürüttüğü muhalefeti gözler önüne seriyor. HDP çevre ve ekoloji konularında 106 araştırma önergesi verirken, bunu 87 önerge ile ekonomi konuları, 80 önerge ile faili meçhul ve kayıplar, 71 önerge ile insan hakları ihlalleri, 70 önerge ile çalışma yaşamı ve emek, 57 önerge ile cezaevleri ve genel sorunlar, 54 önerge ile eğitim, 53 önerge ile sağlık sorunları, 43 önerge ile kadın sorunu, 30 önerge ile farklı inanç, kimlik ve kültürler için verdiği araştırma önergeleri izledi. HDP’nin bu dönem doğrudan Kürt sorunu için verdiği araştırma önergesi sayısı 13 iken, engellilerle ilgili 11 önerge, anadille ilgili 20 önerge, asker ölümleri ile ilgili 22, basın özgürlüğü ile 16, çocuklarla ilgili 34 önerge verdi. Yine üniversitelerdeki sorunlarla ilgili 15, toplum yaşam sorunları ile 16, spor ile ilgili 2, dış politika ile ilgili 17 öner verdi.
Dink cinayeti de Roman sorunları da HDP’nin gündemiydi
HDP’nin verdiği araştırma önergeleri arasında da Dink cinayetinden, Roman vatandaşların sorunlarına, çevre sorunlarından sporda doping kullanılması iddialarına, ayrımcılıktan işsiz üniversite mezunlarına, esnek istihdamdan iş cinayetlerine, kadın katliamlarından çevre sorunlarına kadar hemen hemen her alandaki sorunun araştırılması ve meclisin aktif rol almasını istedi. HDP’nin verdiği araştırma önergelerinin arasında anti-depresan ilaçların etkilerinin araştırılması, hemşirelerin sorunlarının araştırılması gibi dikkat çekici konular da yer alıyor. HDP’nin bu dönem araştırma önergesi vererek araştırılmasını istediği bir diğer dikkat çekici konu da Türkiye’deki IŞİD politikalarının araştırılması oldu.
Her alandaki soruna ilişkin verdiği 5 bin 960 yazılı ve sözlü soru önergesiyle Türkiye gündemindeki hemen hemen bütün sorunları Meclis gündemine taşıyan HDP, denetim mekanizmalarını çalıştırmaya çalıştı. Verilen önergelere karşı hükümetin refleksi ise her türlü sorunu “inkar” etmek oldu.
Yine HDP bu dönemde 2’si İçişleri Bakanı, 4’ü Soma ve Ermenek’te yaşanan maden cinayetindeki sorumlulukları nedeniyle Enerji ve Çalışma Bakanları, biri Kalkınma, biri Tarım, biri Ekonomi, biri de Maliye olmak üzere 7 Bakan hakkında 10 gensoru önergesi verdi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) bütün bu performansı kısa süre önce dahil olan Leyla Zana ile birlikte 29 milletvekili bulunan Meclis’in sayısal olarak en küçük partisi olarak sergiledi. Ayrıca dönem içerisinde HDP Şırnak Milletvekili Şerafettin Elçi ve Adana Milletvekili Murat Bozlak’ı vefatları nedeniyle kaybetti.
