İran’ın Xoy kentinde 23 Şubat’ta meydana gelen 5.9 şiddetindeki deprem sonucu can ve mal kaybının yaşandığı Van’ın Başkale ilçesine bağlı mahallerde incelemelerde bulunan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Van İl Koordinasyon Kurulu heyetinde bulunan Dönem Sözcüsü İsmet Bilmez, mevsim koşullarına dikkati çekerek, bölgeye çadır değil konteyner gönderilmesi gerektiğini söyledi.
TMMOB İl Koordinasyon Kurulu olarak bütün bileşenlerden oluşan bir heyetin önceki gün depremin vurduğu Gelenler, Özpınar ve Beğendik mahallelerini gezerek inceleme yaptığını dile getiren Bilmez, yapıların yüzde 95’inin yıkıldığını söyledi.
Depremin vurduğu mahallelerde kullanılan yapı malzemesinin yüzde 96’sının kerpiçten oluştuğuna dikkati çeken Bilmez, “Çok az sayıda kalan evde kullanılamaz durumda. Yapılan neredeyse yüzde 96’sı kerpiçten olan yapılardan oluşuyor. Dolayısıyla tamamıyla yıkılmış durumda. Köy haritadan silinmiş durumdaydı” dedi.
“Konteyner gönderilmeli”
Depremzedelerin henüz barınma ihtiyaçlarının giderilmediğini dile getiren Bilmez, dağıtılan çadırların da mevsim koşullarına uygun olmadığını belirtti. Yapılacak ilk işin bölgeye çadır yerine konteyner göndermek olduğuna vurgu yapan Bilmez, “Örnek olarak söylemek gerekirse, 120 hanelik bir köyde bir önceki gün 20-30 arası çadırlar dağıtılmıştı henüz.
Biz de yol üzerinde bekleyen çadırın içinde olduğu TIR’ları gördük. AFAD ekibiyle iletişime girdik. Çadırların dağıtılacağı bilgisini verdiler. Bir diğer sıkıntı daha önce yoğun olarak yağan karın, havaların ısınmasıyla beraber erimesi ciddi bir çamur ortamının oluşmasını sağlıyor. Bu önemli bir nokta; çünkü daha fazla ıslanma, daha fazla üşüme demektir. Akabinde dağıtılan çadırların mevsim koşullarına uygun değildir. Bu insanlara ilk elden konteynerlerin yönlendirilmesi gerekiyor. O çadırlar kış şartlarına uygun değildir. Orası geceleri eksileri bulan bölgelerdir. Biran önce yetkililer, ısınma, barınma ve yiyecek, içecek ihtiyaçları hemen karşılamalı. Yurttaşların çoğu da korkudan evlerine giremiyor. Dışarıda yattıklarını söylediler” diye konuştu.
“Geçmişten hiçbir ders çıkaramadık”
Kentin 2011 yılında yakıcı 2 depremle sarsıldığını hatırlatan Bilmez, “Karşılaştığımız manzara hiçbir önlemin alınmadığı gösteriyordu. Deprem gerçeğini tamamen hayatımızdan çıkarmışız gibi görünüyor. 2011 depreminden bu yana yapıların önem sırasına göre kentsel dönüşüm kapsamında dönüştürülmesi gerekiyordu.
Ne yazık ki o gezdiğimiz köylerde yeni yapıya ve sağlıklı bir yapıya ulaşamadık. Bu da şunu gösteriyor. Geçmişten hiçbir ders çıkaramadık. Dönüşüme yönelik bir program, bir planlama yapılmamış. Ne yazık ki depremi yaşadığımız an gündemimize alıyoruz, ondan sonrası için ulusal çapta bir çalışma yansımıyor” ifadesinde bulundu.
Bu yıl bölgedeki kar yağışına işaret eden Bilmez, bunun depreme etkisini şöyle anlattı: “Böylesi küçük depremlerde, yapıların yıkılmasının sebeplerinden biri de bölgenin çok fazla kar almasındandır. Aynı zamanda havaların ani ısınması ve karların erimesi de etkiliyor. Suyu çeken yapı ufak bir sarsıntıda dahi bile yıkılabilir. Taşıyıcı özelliği olmayan yapılar birbirinden ayrılarak büyük facialara yol açar.”
