Halkların Demokratik Partisi (HDP), Elazığ depremi ile birlikte yeniden gündeme gelen deprem vergilerinin nereye harcandığının şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşılması için Meclis araştırması istedi. Meclis’e sunulan önerge, AKP ve MHP’nin oyları ile reddedildi.
Önergede, Türkiye’de çeşitli dönemlerde depremler olduğu ve çok sayıda can kaybının yaşandığı belirtilerek, “17 Ağustos depreminin ardından binaların depreme dayanıklı olmadığı gerçeğiyle yüzleşilmiş, buna yönelik farkındalık oluşturulma çabaları gösterilmiştir. Deprem vergileri toplanarak olası depremlerde meydana gelebilecek zararların en aza indirgenmesi yönünde çalışmalar başlatılmış ve özel deprem sigortaları da böylece ülke gündemine girmiştir” denildi.
‘Deprem vergisi’ adı altında oluşturulan kaynak nerede?
Önergede, hasarlı ve depreme dayanıklı olmadığı tespit edilen binalara yönelik sağlamlaştırma çalışmalarının yapılmadığı ve yeni yapılan binaların depreme dayanıklılığının da denetlenmediği belirtildi. Önergede, “Kuşkusuz Van depreminde yaşananlar hala hafızalardadır ve soğuk havada binlerce yurttaş sokaklarda kalmış; ciddi bir mağduriyet yaşanmıştır. Van’da yurttaşların hala prefabrik evlerde kalıyor oluşu depreme yönelik gerekli çalışmaların yapılmadığını izah etmesi bakımından son derece çarpıcıdır” diye kaydedildi.
Önergede, şunlar ifade edildi: “Elazığ depreminin ardından Kızılay gibi derneklerin halktan parasal yardım amaçlı duyuruları, geçmiş yıllarda toplanan deprem vergilerinin hangi amaç için kullanıldığı noktasında ciddi soru işaretleri yaratmaktadır. Deprem vergisi adı altında toplanan ve oluşturulan kaynağın yıllar içerisinde ne kadara ulaştığı ve nerelere aktarıldığı da kamuoyunda cevap bekleyen sorulardandır. 1999 depremiyle birlikte depremin zararlarını tazmin edebilmek için mevcut hükümet deprem vergisi olarak bilinen özel iletişim vergisini getirmişti.
Vergiler 67,5 milyarı geçiyor
Bu Özel İletişim Vergisi 99 depremiyle birlikte depremin zararlarını tazmin etmek, yeni oluşacak depremler için önlemler alabilmek, toplanma alanları, deprem bilincinin gelişmesi gibi harcamaların finanse edilebilmesi için getirilmiş bir vergiydi. Bu vergi hayatımıza geçici olarak girmesine rağmen, iki kez uzatılmış ve 2003 yılında ise kalıcı hale getirilmiştir. GSM operatörleri aracılığıyla yapılan konuşmalar, internet ve mesaj bedelleri üzerinden yüzde 7,5 kadar ÖİV alınmaktadır. Vergi uzmanları, toplanan paranın 2000 yılından 2019 yılının sonuna kadar 67.5 milyarı geçtiğini söylemektedir. Vatandaşlar toplanan bu paranın depremde oluşabilecek çadır ihtiyacı için, yardım için, gıda yardımı için ayrılması gerektiğini, deprem bilincinin gelişmesi için ayrılması gerektiğini, deprem eğitimleri için, tatbikatlar için ayrılması gerektiğini, toplanma alanları için harcanması gerektiğini, AFAD’a, AKUT’a, Kızılay’a vb. kurumlara aktarılmasını beklerken, dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek bir soruda deprem vergilerinin duble yollara gittiğini söylemiştir.”
Genel Kurul’da görüşülen önerge, AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.
