Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Büyük Dairesi tarafından Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında “tahliye edilmesi” yönünde karar verdi. Türkiye’yi 5 maddede mahkum eden AİHM, 27 siyasetçinin tutuklu bulunduğu Kobanê soruşturmasına da dikkati çekti. AİHM kararında, 6-8 Ekim Kobanê eylemlerine ilişkin şu ifadeler kullanıldı: “Söz konusu üç tweette HDP, o sırada yoğun IŞİD saldırısı altında bulunan Kobanê halkıyla dayanışma çağrısı yapmıştır. Bu çağrıların siyasi ifade sınırları kapsamında kaldığını ve bu haliyle şiddete çağrı oluşturmadığını değerlendirmiştir. 6-8 Ekim 2014 tarihinde her ne kadar vahim şiddet eylemleri meydana gelmiş olsa da, bu eylemler doğrudan söz konusu tweetlerin sonucu olarak değerlendirilip başvurucunun tutukluluğunu haklı göstermemektedir.”
AİHM kararında, dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin de öngörülemezlik ve Anayasa değişiklikleri spesifik olarak milletvekillerinin beyanlarını, özel olarak muhalefeti açıkça hedef alındığına vurgu yaptı. Kararda, ayrıca Demokratik Toplum Kongresi’ne (DTK) ilişkin katıldığı toplantı ve eylemlerde barışçıl olduğu kaydedildi.
Demirtaş hakkında yapılan tahliye talepli başvuru, söz konusu AİHM kararının çevirisi olmadığı gerekçesiyle reddedilirken, avukatlar Türkçe çeviriyle birlikte yeniden başvuracaklarını açıkladı.
AİHM kararında yer alan detayları ve tutuklu siyasetçilerin dosyalarına etkilerini, HDP eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ’ın avukatı Ezgi Güngördü ve Kobanê soruşturmasında yeniden tutukluluğuna devam kararı verilen Kars Belediye Eşbaşkanı Ayhan Bilgen’in avukatı Atiye Arıkan Mezopotamya Ajansı’ndan Berivan Altan’a konuştu.
Davaların tamamı siyasi
Kobanê soruşturması kapsamında hakkında ikinci kez tutukluluk kararı verilen Figen Yüksekdağ’ın avukatı Ezgi Güngördü, müvekkilinin davaları hakkında şu bilgileri paylaştı: “Yüksekdağ hakkında açılan ve yargılaması yapılan davaların tamamı milletvekili olduğu dönemlerde yaptığı konuşmalar, katıldığı etkinlikler ve DTK’de yaptığı faaliyetlerdir. Müvekkilimiz hakkında Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde (Cumhurbaşkanı’na hakaret), Ankara 16. Ağır Ceza Mahkemesi’nde (örgüt kurma, yönetme, propaganda vb…), Silvan’da katıldığı bir etkinlikten dolayı hakkında açılan ancak hala hangi mahkemenin yetkili olduğuna karar verilmeyen Yargıtay’da 4 yıldır bekleyen bir dosyası var” dedi.
Tüm yargılamalarda ısrar
AİHM’in Demirtaş kararında Türkiye’deki temel hak ve özgürlükler alanında yaşanan hukuksuzluklara dair ciddi tespitler yaptığını dile getiren Güngördü, “Mahkeme Selahattin Demirtaş noktasında çok net ‘İhlal yapıyorsunuz ve tahliye etmeniz gerekiyor’ dedi. Ama bu durum tüm HDP’li ve muhalif siyasetçileri kapsıyor. Çünkü dokunulmazlıkların kaldırılması meselesinde mahkeme Anayasa’nın 83’üncü maddesine göre bir öngörülemezlik olduğunu söylüyor. Yapılan siyasi değerlendirmelerin dokunulmazlık kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini, dokunulmazlık kaldırılması ardından yapılan yargılamalarında öngörülemez olduğundan bahsediyor. Bu tespit tüm HDP’li vekillerini ilgilendiriyor. Dokunulmazlıkların kaldırılmasına ihlal denildiği zaman diğer tüm vekillerin yargılama süreçlerinin de ihlal olduğu anlamına geliyor” diye konuştu.
Takipsizlik verilmeli
Kobanê eylemlerine dair tespitin önemine dikkati çeken avukat Güngördü, HDP eski Eş Genel Başkanları Demirtaş ve Yüksekdağ’ın 6 yıl sonra atılan tweetler gerekçesiyle tutuklandığını hatırlatarak, “AİHM, HDP MYK tarafından atılan tweetin barışçıl bir çağrı olduğunu söylüyor. Bu o kadar önemli ki, bu durumda Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma dosyasında siyasetçilerin serbest bırakılması ve dosyada takipsizlik kararı verilmesi gerekiyor. AİHM açıkça dedi ki; sizin bu soruşturmaya dayanak yaptığınız suç dediğiniz şey suç değil, barışçıl bir çağrı niteliğindedir” ifadelerini kullandı.
Hukuk tutulması
Güngördü, AİHM’in Kobanê soruşturmasında yapılan ikinci tutukluluğa mükerrerlik tespitinin Yüksekdağ’ın yargılandığı Ankara 16. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından da yapıldığını anımsattı. “Biz bunu birçok kez mahkemelerde söyledik” diyen Güngördü, şöyle devam etti: “Hukuki açıdan bakıldığında aslında tüm siyasetçilerin tahliye edilmesi gerekir. Ancak biz Demirtaş’ın ilk AİHM kararında da gördük ki hukuk doğurdular. Hukuk tutulmaması var. Hukuk uygulanmaması yönünde bir irade var. Yeni bir hamle yapsalar dahi bu bir ihlal olacaktır. Çünkü AİHM açıkça dokunulmazlıkların kaldırılmasında ihlal buldu. ‘Siz bu insanları o dönemde yaptıkları eylem ve etkinliklerle yargılayamazsınız’ dedi. Kararı uygulamak zorundalar. Bağlayıcı ve kesinlik ifade eden bir karar. Uygulanmadığı takdirde AİHM kararının takibini Bakanlar Komitesi yapar ve Türkiye’nin Avrupa Konsey’inden (AK) atılmasına kadar bu süreç gider.”
Vekilliklerin iadesi
Avukat Ezgi Güngördü, AİHM kararı ile birlikte tutuklanması ardından hızlıca cezası onanan ve vekilliği hatta parti üyeliği düşürülen Figen Yüksekdağ hakkında İdare Mahkemesi’ne başvuracaklarını belirtti. Güngördü, AİHM, kararında yer alan dokunulmazlıkların kaldırılmasının hukuksuz olmasının vekilliği elinden alınan tüm milletvekilleri için bir iade gerektireceğine dikkat çekti.
Savunma hakkı kısıtlandı
Kobanê soruşturması kapsamında tutuklanarak yerine kayyım atanan Kars Belediye Eşbaşkanı Ayhan Bilgen’in avukatı Atiye Arıkan ise, Bilgen ve beraberindeki 20 siyasetçinin tutukluluk incelemesinde yapılan hukuksuzluklara dikkati çekerek, “90 günde bir tutukluluk halinin gözden geçirme incelemesi duruşmalı olarak yapılması gerekir. Ve bu duruşmada müdafiler hazır olur. Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliğince bu inceleme Sincan Cezaevi’ne gece yarısı SEGBİS’le bağlanılarak yapılmıştır. Müvekkilin avukatsız savunması alınarak, tutukluluk halinin devamına karar verilmiştir. Bu usule ve hukuka aykırıdır, tutukluluk halleri değerlendirilirken savunma hakkımız kısıtlandı” dedi.
