Bangladeş’in başkenti Dakka’da 25 Kasım günü bir konfeksiyon fabrikasında çıkan yangında en az 112 işçi yaşamını yitirdi.
Ülkemizden aşina olduğumuz bu “kaza” dünyanın neresinde olursa olsun işçi sınıfının yaşadığı acıların birbirine ne kadar benzediğini gösteriyor. Daha birkaç gün önce Samsun’da Eti Bakır İşletmesi’nde amonyak tankı kapağının çökmesi sonucu 5 işçi ölmüş, 1’i ağır 11 kişi yaralanmıştı. Esnek ve güvencesiz çalışma koşulları ve işçilerin örgütsüz bırakılması sonucu yaşanan iş cinayetlerinde her gün dünyanın dört bir yanında çok sayıda işçi can veriyor.
Benzer bir iş cinayetinin yaşandığı Bangladeş’te basına yansıyan bilgilere göre, dokuz katlı binadaki yangın zemin katta başladı ve kısa sürede tüm binayı sardı. Yeterli güvenlik önlemlerinin bulunmaması, elektrik tesisatın kötü olması ve işçilerin çok ucuza küçük bir alanda, kalabalık bir şekilde çalıştırılması nedeniyle çıkan yangında ölen işçilerin çoğunluğunu kadınlar oluşturuyor.
Bazı işçiler, pencerelerden atlayarak kurtulurken, birçok işçi binada mahsur kaldı. Yangının çıkış nedeni ise henüz bilinmiyor. Ancak itfaiye yetkilileri elektrik kontağından şüpheleniyor. Cumartesi gecesi başlayan yangının ilk saatlerinde ölü sayısının sekiz olduğu açıklanmıştı. Fakat Pazar sabahı kurtarma ekiplerinin binaya girmesinden sonra yaşanan iş cinayetinin boyutlarının çok daha büyük olduğu ortaya çıktı. Hükümet yetkilileri, daha sonra ölü sayısını 120 olarak açıkladılar. Son açıklamalarda ise ölü sayısının 112 olduğu söylendi. Bazı işçilerin ise akıbeti bilinmiyor.
Binanın yangın çıkışı olmadığı belirtildi. Fabrikanın sahibi Delvar Hüseyin ise işyeri standartlarının düşük olduğu iddialarını reddetti. Hüseyin, yedi fabrikası olduğunu ve ilk kez böyle bir facia yaşandığını söyledi.
Ancak gerçekler Hüseyin’i yalanlıyor. Çünkü her yıl Bangladeş’te buna benzer çok sayıda iş cinayeti yaşanıyor.
İş cinayeti protesto edildi!
Yangında ölen işçiler için hesap sorulmasını ve patronların cezalandırılmasını isteyen binlerce işçi 26 Kasım günü Dakka’nın gecekondu mahallelerinde, sanayi bölgesi Ashulia’da yollara barikat kurdu ve polisle çatıştı. İşçilerin eylemlerinden dolayı yüzlerce fabrikada şalter indirildi. İşçiler insanca bir yaşam ve çalışma koşulları talebiyle yürüdü. Eylemlerin yapıldığı gün bile başkentin Uttara mahallesindeki Euro-Bangla Garment adlı hazır giyim fabrikasında bir yangın çıktı. Fransız haber ajansı AFP, yangının 12 katlı binanın üçüncü katında başladığını bildirdi. Yansıyan haberlere göre yangındaki ölen olmadı. Ancak bu bilgide şüpheli zira polis olay sırasında binada kaç kişi bulunduğunun bilinmediğini söyledi.
Her yıl can kayıplarıyla sonuçlanan yangınların çıkış nedenleri arasında, yeterli güvenlik önlemlerinin uygulanmaması, elektrik tesisatının kötü olması ve aşırı kalabalık koşullarda çalışılması bulunuyor. Aralık 2010’da aynı sanayi bölgesinde bulunan başka bir konfeksiyon fabrikasında elektrik kontağından yangın çıkmış 25 kişi hayatını kaybetmişti.
Bangladeş’te 4500 dolayında tekstil fabrikası bulunuyor ve bu fabrikalarda 2 milyonu aşkın insan çalışıyor. Hazır giyim sektörü, Bangladeş’in 24 milyar dolarlık dışsatımlarının yaklaşık yüzde 80’ini oluşturuyor. Hükümet yaşanan iş cinayeti nedeniyle 27 Kasım günü yas ilan etti. Hükümet binalarında ve tekstil fabrikalarında bayraklar yarıya indirildi. Ülkedeki 3 milyon işçiye bir gün tatil verildi. Bu arada polis, bina yönetmeliğini ihlal ettiği öne sürülen işletme sahibini aramaya devam ediyor.
Bugüne kadar yaşananlar polisin bu takibinin nasıl sonuçlanacağı konusunda bize yeterince fikir veriyor. Yeterli güvenlik önlemlerini almayan ve işçilerin öldürülmesine seyirci kalan hükümetin bir günlük yas ilanı gelişen tepkiler karşısında ne kadar sıkıştığını gösteriyor.
