Bangladeş’te yaklaşık üç haftadır süren hükümet karşıtı protestolar sonunda Başbakan Şeyh Hasina istifa etmek zorunda kaldı. Hasina’nın başkent Dakka’yı helikopterle terk ettiği ve Hindistan’a gittiği bildiriliyor.
Eylemlerde bugüne kadar en az 280 kişinin yaşamını yitirdiği belirtiliyor, eylemlerde bugün (pazartesi günü) Hasina’nın resmi konutunu bastı. Bangladeş’te yayın yapan Kanal 24 televizyonu, konutta kutlama yapan ve kameraya el sallayan kalabalığın görüntülerini yayımlıyor.
Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan bir gazeteci, Ganabhaban Sarayı’nın içinde “1500’den fazla kişini mobilyaları ve bardakları kırdığını” bildirdi.
Bangladeş’te geçen ay kamu hizmeti veren kuruluşlarda çalışanlara ilişkin kontenjanların kaldırılması talebiyle başlayan protesto gösterileri, daha geniş çaplı hükümet karşıtı bir harekete dönüştü.
Temmuz ayında başlayan olaylarda hayatını kaybedenlerin çoğu polis tarafından vuruldu.
NE OLMUŞTU?
Öğrenci hareketinin liderlerinden Nahid İslam, Hasina’nın istifası öncesi yaptığı açıklamada başbakanın, “cinayetler, yağma ve yolsuzluklar için yargılanmasını” istiyordu.
Bangladeş’teki öğrenci protestoları, kamuda istihdamın yüzde 30’unu 1971’deki bağımsızlık savaşına katılanların çocuklarına ayrıldığı sistemin kaldırılması talepleriyle başladı.
Ülke çapındaki şiddetli çatışmaları tetikleyen de bu kotalara karşı gösterilerdi.
Protestolar, Yüksek Mahkeme’nin tartışmalı kota sistemini geçen ay geri getirmesiyle arttı.
Ülkenin en üst düzey mahkemesi olan Anayasa Mahkemesi Pazar günü, Yüksek Mahkeme’nin gösterileri tetikleyen tartışmalı kararını bozdu.
Hasina öğrenci liderlerine koşulsuz diyalog teklif ederek “Hareketin ajitasyon yapan öğrencileriyle oturmak ve onları dinlemek istiyorum. Hiçbir çatışma istemiyorum” demiş ancak protestocu öğrenciler bu teklifi reddetmişti.
HASİNA’NIN SON 15 YILI
Başbakan Şeyh Hasina’nın iktidardaki ikinci 15 yıllık döneminde altında Bangladeş büyük bir dönüşüm yaşadı, başkent Dakka’da yeni yollar, köprüler, fabrikalar ve hatta metro hattı yapıldı.
Kişi başına düşen gelir son on yılda üç katına çıktı ve Dünya Bankası, son 20 yılda 25 milyondan fazla insanın yoksulluktan kurtarıldığını tahmin ediyor. Ancak pek çok kişi bu büyümenin bir kısmının yalnızca Hasina’nın iktidardaki partisi Awami Birliği’ne yakın olanlara yaradığını söylüyor.
Son aylarda Bangladeş sosyal medyasında üst düzey eski kurmaylar ve devlet memurları dahil olmak üzere, Hasina’nın bazı eski yetkililerine yönelik yolsuzluk iddiaları tartışılıyordu.
Yolsuzluk iddialarının yanı sıra birçok hak savunucusu, son 15 yılda ülkede demokratik faaliyet alanının daraldığına dikkat çekiyordu. Ana muhalefetteki Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP), Hasina döneminde özgür ve adil seçimlerin mümkün olmadığını ve seçimlerin tarafsız bir geçici yönetim altında yapılmasını istediğini söyleyerek 2014 ve 2024 seçimlerini boykot etti.
Hak grupları ayrıca son 15 yılda çoğu hükümeti eleştiren 80’den fazla kişinin ortadan kaybolduğunu ve ailelerinin onlardan haber alamadığını söylüyor.
160 milyonluk nüfusun çoğunluğu Müslüman olan Bangladeş’in, radikal İslam kökenli şiddetten, yerleşmiş yoksulluğa ve yolsuzluğa kadar pek çok problemi bulunuyor.
Ülke aynı zamanda Myanmar’daki şiddetten kaçan yüzbinlerce Arakanlı Müslümana da ev sahipliği yapıyor. Bangladeş’te Başbakan Şeyh Hasina’nın ülkede eylemler devam ederken istifa ettiği ve ülkeyi terk ettiği belirtildi.
Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de bulunan Bangladeş Yüksek Komisyonu’ndan yetkililer ve ordu kaynakları, Hasina’nın direniş sürerken görevi bıraktığını ve Bangladeş’ten ayrıldığını doğruladı.
Bugün sokağa çıkma yasağına rağmen sokağa dökülen halk, başkent Dakka’daki Başbakanlık sarayını bastı. Direnişçilerin konuta girmesinin ardından Hasina’nın Hindistan’a giden bir helikoptere binerek saraydan uzaklaştığı bildirildi.
Bangladeş’in bağımsızlık savaşına katılanların aileleri dahil olmak üzere bazı kesimlere yönelik kamuda ayırdığı kontenjanların kaldırılmasını talep eden öğrencilerin ülke çapında başlattığı protestolarda en az 300 kişi hayatını kaybetti.
