H.Merkezi: Anayasa Mahkemesi (AYM) Xarpêt’te (Elazığ) Peri Suyu üzerindeki Pembelik Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES) için dört köylünün acele kamulaştırma işlemlerinin mülkiyet hakkının ihlali olduğu iddiasıyla yaptığı bireysel başvuruyu kabul etti.
Peri Suyu Barajı için toprakları kamulaştırılan dört köylü, “Acele kamulaştırılmaya yetki tanıyan Bakanlar Kurulu kararının yürütmesinin durdurulması kararı dikkate alınmayarak kamulaştırma işlemlerinin tamamlanması ve taşınmazların hazine adına tescil kararı verilmesi nedeniyle mülkiyet haklarının ihlal edildiği” gerekçesiyle 10 Kasım 2015’te AYM’ye başvurmuştu.
AYM; Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararına rağmen yapılan “acele kamulaştırmalarla” ilgili ilk ihlal kararını verdi. AYM’nin bu kararı diğer 200 başvuru için de örnek teşkil ediyor.
“Mülkiyet Hakkı İhlal Edildi”
Pilot seçilen dosyada, AYM’nin görüş sorduğu Adalet Bakanlığı, baraj inşaatının büyük enerji ve sulama projeleri kapsamında gerçekleştirilmesi, söz konusu barajın bir ekonomik yatırım olarak ortaya atılması, bölgede yaşayan insanların sosyal ve ekonomik yaşamlarına olumlu katkı sağlaması, doğal yaşamdaki kaybın daha az önem taşıması gibi unsurların da göz önünde bulundurulması gerektiğini savundu.
AYM ise, mülkiyet hakkının ihlaline ve dört başvurucuya müştereken 4 bin 800 lira maddi ve her birine ayrı ayrı olmak üzere net 5 bin lira manevi tazminata hükmetti. “Acele kamulaştırma” usulünün yurt savunması ihtiyacının doğması hâlinde ve “aciliyetine” Bakanlar Kurulu’nca karar verilerek yapılabildiği hatırlatıldı.
AYM kararında şöyle denildi: “Somut olayda, Elazığ ilinde tesis edilecek Pembelik Barajı ve HES’in yapımı amacıyla kararname eklerinde tek tek sayılan taşınmazların EPDK’ya acele kamulaştırma yetkisi tanıyan Bakanlar Kurulu kararı ile buna dayanılarak EPDK tarafından tesis edilen acele kamulaştırma kararının iptal edilmiş olması nedeniyle mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin kanunilik unsurunu taşımadığı anlaşılmaktadır. Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”
Bölge halkı, Pembelik barajının yapımına, doğanın talanına ve yerleşim yerlerinin su altında kalmasına eylemlerle tepkilerini dile getirmişti.
