Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkede, Avrupa Parlamentosu (AP), 6-9 Haziran tarihlerinde sandık başına gidildi. 720 sandalyeli parlamentoda, ilk verilere göre ırkçı partilerin yükselişte. Irkçı, faşist partilerin seçim sonuçlarındaki yükselişiyle birlikte Fransa erken seçime gitme kararı aldı.
Fransa’da erken seçim
BBC Türkçe’nin haberine göre, merkez-sağdaki Avrupa Halk Partisi’nin (EPP) en büyük grup olarak kalması, merkez-soldaki Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı’nın (S&D) ikinciliği koruması bekleniyor. Ancak aşırı sağdaki iki grup olan Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformistler (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi’nin (ID) güç kazanacağı görülüyor. Bunlara ek olarak, bugün herhangi bir gruba dahil olmayan radikal sağ partilerin de parlamentoda temsilinin artması öngörülüyor.
Seçimlerin sonuçlarının en net ve hızlı biçimde hissedildiği ülke Fransa oldu. Sandık çıkış anketlerine göre aşırı sağdaki Marine Le Pen’in partisi Ulusal Birlik (RN), 2019’daki son seçimlere kıyasla 10 puan yükselişle yüzde 31,5 oy aldı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un liberal kanattaki partisi Rönesans ise yüzde 15’te kaldı. Fransa’da üçüncü sırada ise büyük bir yükselişle yüzde 14 oy alan Sosyalist Parti geldi. Büyük bir hezimet alan Cumhurbaşkanı Macron, parlamentoyu feshetme ve erken genel seçime gitme kararı aldı. Ülke 30 Haziran-7 Temmuz tarihlerinde seçime gidecek.
Almanya’da AfD ikinci parti
Almanya’daki sandık çıkış anketlerine göre muhafazakar CDU/CSU, 2019 seçimlerine yakın oy alarak yüzde 30 ile birinci parti oldu. Irkçı-faşist AfD oy oranını 5 yıl öncesine göre yüzde 5 civarı artırarak yüzde 16’ya yükseldi. Seçim öncesi Nazileri aklayan söylemleri nedeniyle AfD, Avrupa Parlamentosu’ndaki aşırı sağcı grup ID’den atılmıştı. Şimdilik grup dışı kalan ırkçı-faşist partinin parlamentoda 17 milletvekiliyle temsil edilmesi bekleniyor. Başbakan Olaf Scholz’un partisi SPD ise rekor seviyede düşük oyla yüzde 14’te kaldı ve üçüncü parti oldu. Koalisyon hükümetindeki üç parti de destek kaybederken en büyük düşüşü Yeşiller yaşadı. Yeşiller’in 2019’da yüzde 20,5 olan desteği bu seçimlerde yüzde 12 seviyesine indi.
Belçika’da Başbakan Croo istifa edeceğini açıkladı
Diğer yandan Belçika’da Pazar günü genel seçimler de düzenlendi. Seçimden yenilgiyle çıkan Belçika Başbakanı Alexander De Croo istifa kararı aldı. Bölünmeyi savunan Flaman milliyetçisi partiler seçimde kazanan oldu. Kamuoyu yoklamalarının aksine ülkede aşırı sağ en büyük parti olmadı. Flaman milliyetçisi muhafazakar sağ Yeni Flaman İttifakı, seçimden birinci çıktı.
İkinci sırayı aşırı sağcı Flaman Çıkarı Partisi elde etti.
Sosyalistler, 21 yıl sonra oylarını arttırırken en büyük kazanımı Marksist İşçi Partisi (PVDA) elde etti.
Marksistler, aşırı sağın ardından oylarını en çok arttıran kesim oldu.
İtalya’da geçmişi neo-faşist hareketlere dayanan iktidar yükselişte
İtalya, hem parlamentoda en fazla temsilciye sahip üçüncü ülke olması hem de aşırı sağın yükselişi açısından en yakından takip edilen ülkelerden oldu. Almanya ve Fransa’da iktidar partileri kayıplar alırken İtalya’da Başbakan Giorgia Meloni tam tersi bir tabloyla çıktı. Başbakan Giorgia Meloni’nin geçmişi neo-faşist hareketlere dayanan partisi İtalya’nın Kardeşleri (FdI) 2019 seçimlerinde yüzde 6,4 oyla beşinci parti olabilmişti. Meloni’nin desteği 5 yıl içinde yaklaşık 20 puan arttı ve partisi birinciliğe yükseldi. Sandık çıkış anketlerine göre FdI yüzde 26-30 bandında. Muhalefetteki merkez sol Demokratik Parti yüzde 21-25 arası oyla ikinci oldu.
Hollanda’da da sol ittifak önde
6 Haziran’da seçimlere giden Hollanda’da tahminlere göre Geert Widers’in Özgürlük Partisi (PVV) 5 yıl önceski seçimlere kıyasla büyük kazanım elde etse de ilk parti olamadı. Sonuçlar teyit edilirse yüzde 17,7 oy alan PVV, Avrupa Parlamentosu’ndaki sandalye sayısını 1’den 7’ye yükseltecek. İşçi Partisi/Yeşil Sol ittifakı (PvdA/GL) ise yüzde 21,6 ile birinci sırada geldi. Hollanda, Avrupa Parlamentosu’nda 31 sandalyeye sahip olacak.
Avusturya’daki tabloda da sağcılar birinci
Avusturya, aşırı sağın ilk parti olarak çıktığı ülkeler arasında yer aldı. Özgürlük Partisi (FPÖ) tahminlere göre yüzde 27 ile ilk kez ulusal çaptaki bir seçimden birinci çıktı. Tahminler doğrulanırsa muhafazakar Halk Partisi (ÖVP) yüzde 23,5, Sosyal Demokratlar (SPÖ) yüzde 23 oy alacak.
Macaristan
Macaristan’daysa son 14 yıldır Viktor Orban başbakanlığıyla iktidarda olan Fidesz – KDNP’nin yaklaşık yüzde 44 ile birinci parti olması beklenirken, henüz iki ay önce Orban’ın eski müttefiklerinden olan Peter Magyar’ın kurduğu merkez sağ TISZA partisi yaklaşık yüzde 30 oy alarak, iktidara kuvvetli bir rakip olabileceğini gösterdi.
İspanya
İspanya’da da muhalefetteki merkez sağ Popüler Partisi (PP), Başbakan Perdo Sanchez’in Sosyalist Partisi’ne karşı seçimden birinci parti çıktı. Aşırı sağcı Vox Partisi ise üçüncü oldu.
Yunanistan
Yunanistan’da sandık çıkış anketlerine göre iktidar partisi Yeni Demokrasi yüzde 28 oy oranı ile ilk sırada. Soldaki SYRIZA yüzde 15, sosyalist Pasok yüzde 13, milliyetçi, sağ-popülist Yunan Çözümü yüzde 9,5, Yunanistan Komünist Partisi yüzde 9 sularında görünüyor.
