Sokak hayvanlarını katletmeyi amaçlayan Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Yönelik Kanun Teklifi’nin TBMM Genel Kurulu’nda görüşmelerine geçildi.
TBMM Genel Kurulu’nda görüşmelerine başlanan ve sokakta yaşayan köpeklerin katledilmesini amçlayan kanun teklifi öncesinde usul tartışması yaşandı. TBMM’de grubu bulunan muhalefet partileri, teklifin Anayasa’ya aykırı olduğunu vurguladı.
Usul tartışmaları sırasında söz alan CHP’li Murat Emir, “Anayasa’da hayvan hakkı tanımlanmamıştır ama size de ayrıca insanları yaşatmak için sokak hayvanlarını öldürme hakkı tanımamıştır” diye konuştu. Teklifin, “Anayasa’yı her yerinden ihlal ettiğini” kaydeden Emir, “Katliam yasasına asla evet demeyelim” ifadesini kullandı.
Teklifin ilk halinde yer alan ve “Ötanazi uygulamasını” içeren maddenin kaldırılmasının bir algıdan ibaret olduğunun altını çizen Emir, sözlerini şöyle sürdürdü: “Buna inanmayın arkadaşlar. Belediye başkanlarına, ‘Bu hayvanları toplayın’ diyorsunuz. Bu hayvanlar ne olacak? Fiilen öldürülecek. Kanundan ötanazi çıkınca bu hayvanlar kurtulmuyor, elleriniz kandan kurtulmuyor. Eğer siz gerçekten samimi olsaydınız, burada gerekli önlemleri almak ve gerekli zamanları almak konusunda alt yapı hazırlığı yapardınız. Gelin bunu yapın. Samimiyseniz, ‘Belediyeler öncelikle saldırgan hayvanları toplayacak’ yazın kanuna. Neden yazmıyorsunuz? Çünkü aslında fiilen hayvanların öldürülebileceği bir düzeni yaratıyorsunuz.
Avrupa Hayvan Hakları Bildirgesi var ve Türkiye buna taraf. Ahlaken, vicdanen, hukuken dökülen bir kanunu getirdiniz buraya. Bu sorunu, onurumuza ve hayvan hassasiyetimize yakışır şekilde çözelim. Elinizi vicdanınıza koymanızı ve vicdanlı bir karar vermenizi bekliyorum.”
TİP Milletvekili Erkan Baş da usul tartışmaları sırasında söz aldı. Meclis’in 102 yıllık tarihinde çok nadir durumlarda Temmuz ayının sonunda ve pazar günü çalıştırıldığına dikkati çeken Baş, şunları kaydetti: “TBMM’ye şu anda halkın girmesi yasak, kapatıldı. Önergelerimizi işleme almıyorsunuz, söz hakkı kullanmamızı engelliyorsunuz. Yakalandınız, korkunuz var. Yaptığınız işe güvenseydiniz, herkesin gözü önünde yapardınız. Siz, kanunun her aşamasını gözden kaçırmaya çalışıyorsunuz. Halkın gerçek sesinin burada yankılanmaması için neler yaptığınızı da bütün Türkiye görüyor.”
AKP’den “Milletin taleni” yalanı!
Teklifin Anayasa’ya uygun olduğunu savunan ve AKP Grubu adına söz alan Ali Özkaya ise muhalefetin Kanun’a engel olmak için her yolu denediğini söyledi. Özkaya, “Milletin talebi”nin Kanun’un geçmesi yönünde olduğunu iddia ederek, “Sabahlara kadar bu usul tartışmaları bitmeyecek. Ama millet bizden, bu Kanun’u çıkarmamızı istiyor” yorumunu yaptı.
Muhalefetin Anayasa’ya aykırılık gerekçesiyle yaptığı itirazlar üzerine TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ, muhalefet partilerinin itirazlarını haksız bulduğunu ve tutumunun iç tüzüğe uygun olduğunu söyledi. Teklifin temel kanun olarak görüşülmesine yönelik itirazlara karşın TBMM Başkanlığı’nın tutumu değişmedi. Kararın ardından TBMM Genel Kurulu’nda, teklifin tamamı üzerinde konuşmak isteyen milletvekillerine söz verildi.
İYİ Parti Milletvekili Ümit Özlale, AKP sıralarına, “Sizin için üzülüyorum ama inanın daha çok da sevgisizliğinize kızıyorum” ifadeleriyle seslendi. Sokak hayvanlarının yaşamını savunanların insan düşmanı gibi yansıtıldığını vurgulayan Özlale, şöyle konuştu: “Teklifte 71 imza var ama şu an salonda 10 kişi bile yoksunuz. O kadar teklifin arkasında değilsiniz. Gidebilirsiniz. Bizi burada bir sürü insan izliyor, siz gidin. Sizin derdiniz sokak hayvanları değil. Siz bu işi bir kutuplaşma aparatına dönüştürmüş durumdasınız. Biz hayvanları da seviyoruz insanları da. Burada muhalefet milletvekilleri, ‘Çocuklar aç kalmasın’ diye önerge veriyor, reddediyorsunuz. Siz mi seviyorsunuz çocukları? Muhalefet ikisini de sizden fazla seviyor.”
‘Çocuklara tecavüz edilirken neredeydiniz?’
İYİ Parti Milletvekili Ümit Özlale’nin teklifin tümü üzerinde yaptığı konuşma CHP sıralarından da alkış aldı. Tarım Komisyonu’nda teklifi savunan AKP’lilerin, “Bizler çocuklarımızın güvenliği için vicdanımızın sesini dinliyoruz ve bu yasayı çıkartıyoruz” dediğini anımsatan Özlale, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ne olduğu belirsiz vakıflarda, yurtlarda onlarca çocuğumuz tecavüze uğradığında, Enes gibi evlatlarımız intihar ettiğinde vicdanınız neredeydi sizin? Türkiye’de 7 milyon yoksul çocuk var, ‘En azından bu çocuklara bedava kahvaltı ve öğle yemeği verelim’ dedik, reddettiniz. O zaman neredeydi sizin vicdanınız? Çorlu tren katliamında bir sürü insan hayatını kaybetti, Oğuz Arda da onlardan bir tanesiydi, annesine dava açmaktan başka ne yaptınız, neredeydi sizin vicdanınız? İsias Otel’de hayatını kaybeden 35 çocuk vardı. Bu ülkede milyarlarca dolar deprem vergisi toplamanıza rağmen milyonlarca çocuk tabut gibi evlerde yaşıyor. Onları görürken sizin vicdanınız nerede Allah aşkına?”
DEM Parti’den kısırlaştırma seferberliği çağrısı
DEM Parti Milletvekili Perihan Koca ise konuşmasında yasa teklifine karşı tepkisini şu sözlerle dile getirdi: “Köpek popülasyonun kontrol altına alınamamasının asıl sorumlusu, yakala-kısırlaştır-bırak yöntemini uygulamayanlardır. Veteriner Hekimler Birliği, AKP’nin teklifin gerekçesiyle kaydettiği sayıların gerçeği yansıtmadığını söylüyor. Tüm belediyeler bir kısırlaştırma seferberliği başlattığında bu popülasyonda hayvanların yüzde 70’i kısırlaştırılabiliyor. Yani biz bir seferberlik başlatsak, sokak köpeklerinin yüzde 70’ini kısırlaştırabiliyoruz. Eğer çözüm istiyorsak veteriner hekimler için istihdam yaratabiliriz.
Bu ülkede 1984 yılına kadar çok önemli bir kurum vardı. Veteriner İşleri Müdürlüğü… Özal döneminde bu kurum kaldırıldı ama bu kurum hayvan, insan ve çevre açısından önemli bir kurumdu. Gerçek bir çözüm istiyorsan böyle kurumları hayata geçirelim.”
‘Meclis, ziyaretçilere kapalıyken, TRT yayını yokken yasayı geçirmeye çalışıyorlar’
CHP Milletvekili Gökhan Günaydın, yasa teklifini şu sözlerle eleştirdi: “Meclis’i ziyaretçilere kapatmışken ve TRT yayını yokken halka karşı bir yasayı buradan geçirmeye çalışıyorsunuz. Bir grup bunu neden yapar? Ya halktan korkuyordur ya da söylenenler cevabı yoktur. Tarih, korkarak hiçbir yere varılamayacağının örnekleriyle doludur. Meclis’i kapatmak yerine keşke bu localarda teklifi destekleyen ya da desteklemeyen tüm yurttaşlar olsaydı. Komisyonu 15 saat çalıştırdınız sonra dört gün tatil yaptırdınız. Şimdi zannediyor musunuz ki halk bizi duymayacak. Tüm halk sözlerimizi duyacak.
Sorunun kaynağı sizsiniz. Bir sorun tanımlıyorsunuz, ‘Hayvan popülasyonu artmış, kısırlaştırma yapılmamış’ diyorsunuz. Türkiye’nin bütün belediyeleri daha düne kadar sizdeydi. Ne yaptınız? Hiçbir şey yapmadınız. 2002’den bugüne iktidarsınız. Hiçbir şey yapmadınız. Uygulayamadığınız politikaları burada gelip halka şikayet etmeye çalışıyorsunuz. Halen, ‘4 milyon sokak köpeği olduğunu tahmin ediyoruz’ diyorsunuz. Arkadaşlar, sokak köpeklerinin tamamını barınağa koymaya çalışıyorsunuz.
Siz bu hesapsızlığınızın üzerine yasa yapmaya çalışıyorsunuz. Evet popülasyon patladı. Nedeni sizsiniz. 2002 yılından 2019 yılına kadar 1 milyon 800 bin hayvan kısırlaştırmışsınız. Ne zaman CHP’li belediyeler işi almış, o zaman 1 milyon 300 bin hayvan kısırlaştırılmış. Sizin 15 yılda yaptığınızı biz beş yılda yapmışız.
Yılda 10 tane barınak yapmışsınız, belediyelere, ‘Dört yılda bin küsur barınak yapın’ diyorsunuz. Bu nasıl hesap arkadaşlar? Her gün 6 bin 500 otobüs İstanbul’da hareket ediyor. Her gün mazot yakıyor litrelerce. Sizin zam yaptığınız mazotu yakıyor. Belediyelerin bütçesi bunlara nasıl yetecek?
Hayvan barınağının tanesi 60 milyon TL. Bin 600 barınak için 96 milyar TL bütçeye ihtiyaç var. Tek bir barınağın aylık maliyeti 20 milyon TL. Barınakları çalıştırmak için yılda 960 milyar TL gerekiyor. Hesap bilmeyenin kanun teklifi bu kadar olur.”
AKP Grup Başkanvekili Bahadır Nahit Yenişehirlioğlu sokak hayvanlarının katledilmesini önünü açan kanun teklifine yönelik TBMM Genel Kurul’daki konuşmasında, “Sahipsiz köpekler” derken muhalefet sıralarını işaret etti. Gerilime yol açan hareketin ardından oturuma 15 dakika ara verildi.
Teklifin tümü üzerine söz alan ve teklifle ilgili çalışmaları yürüten Yenişehirlioğlu, AKP iktidarının hayvanların refahının sağlanmasına ilişkin çok önemli çalışmalar yürüttüğünü savundu. Tüm çalışmalara karşın popülasyon artışının herkesin kabul ettiği bir sorun haline geldiğini söyleyen Yenişehirlioğlu’nun konuşmasında, “Başıboş sokak köpeği sayısının kontrol altına alınması bir yana adeta bazı çevreler kontrolsüz sokak köpeği popülasyonu artışını desteklemektedir. Bu durum popülasyonun kontrol altına alınma çalışmalarını sekteye uğratmaktadır” ifadelerini kullandı.
Oturuma verilen ara sona erdi. Muhalefet milletvekilleri, AKP’li Yenişehirlioğlu’nun sataşmasına karşı söz talep etti.
İlk sözü alan CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, şu yanıtı verdi: “Bizler köpekleri bir hakaret aracı olarak asla kullanmayız. Onların bir hakaret aracı olarak kullanılmasını lanetliyorum. Yenişehirlioğlu, özür dilemelidir. Bununla ilgili bir açıklama yapması gerekiyor.”
DEM Parti Grup Başkanvekili ise şunları kaydetti: “Bu yasa yapma sürecinde muhalefetimizi sonuna kadar yapıyoruz. Kürsüden eleştirilerimizi açık bir şekilde anlatıyoruz. Ama bunun ötesine geçecek bir yaklaşım ve tutum ne Meclis’e ne de bizlere yakışıyor. Yenişehirlioğlu’ndan bir özür bekliyoruz. Kalan sürede de sağlıklı bir şekilde çalışmamız açısından bu elzemdir.”
Muhalefetin eleştirilerinin ardından Yenişehirlioğlu kendisini savundu.
Anıtpark’taki eylemler sürüyor
Mecliste görüşmeler devam ederken, Ankara Anıtpark’taki eylemler sürüyor. Farklı illerden gelen hayvanseverlerin, Ankara Anıtpark’taki eylemi devam ediyor. Belli aralıklarla ıslıklar çalan hayvanseverler, “yasayı geri çek” sloganı atıyor.
