Yunanistan’da yarın yapılacak erken genel seçim öncesi yapılan son kamuoyu araştırmaları, 2015’te iktidara gelen Radikal Sol Koalisyon’un (SYRIZA) bu kez seçimi kaybedeceğini iddia ediyor.
Başbakan Aleksis Çipras’ın liderliğindeki SYRIZA, 26 Mayıs’ta yapılan Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerini hiç beklemediği biçimde, büyük bir farkla kaybetti. SYRIZA, AP seçimlerinde Yeni Demokrasi Partisi’nin(ND) 9,5 puan gerisinde kaldı. Son kamuoyu araştırmaları da SYRIZA’nın ND’nin 7-8 puan gerisinde olduğunu gösteriyor. En son araştırmaya göre YDP’nin oyu yüzde 36, SYRIZA’nınki ise yüzde 27.
ND lideri Kiryakos Miçotakis, 300 üyeli Yunanistan Parlamentosu’nda 150’den fazla milletvekili çıkaracağını savunuyor. Miçotakis, ND hükümetini “2-3 gün içinde kuracağını” söylüyor. ND seçmenlerini konselide edebilmek için de, “Bu seçimlerde hükümetimizi kuracak kadar oy alamazsak, seçimler 15 ağustos’ta tekrarlanacak” diyerek, Ağustos ayında yaz tatiline çıkan Yunan seçmenlere sürekli, yarın sandık başına gitmeleri gerektiğini sürekli anımsatıyor.
Başbakan Aleksis Çipras ise partisinin oy kaybına rağmen, Liverpool’un Barcelona karşısındaki 3-0’lık mağlubiyetinden sonraki 4-0’lık galibiyetini örnek göstererek “SYRIZA da bu seçimlerde böyle bir mucize yaratabilir ve ND’nin önüne geçebilir” diyor.
Gazetecilerin “Mağlubiyete hazırlanıyor musunuz?” yolundaki sorularına ise “Savaşa mağlup olmaya değil, kazanmak için gidersiniz” yanıtını vererek, SYRIZA seçmenlerini cesaretlendirmeyi tercih ediyor.
Hükümet Nasıl Kurulacak?
Esas soru ise iktidara geçecek partinin bir koalisyon ortağına ihtiyaç duyup duymayacak olması. Şimdilik anketler; ND ve lideri Miçotakis’in koalisyona gerek kalmadan parlamentodaki 151 sandalyeyi alacağı yönünde. Ancak bu durum kaç partinin yüzde 3’lük barajı geçip parlamentoya gireceğine bağlı.
Parlamentoya girme olasılığı bulunan partiler arasında Değişim için Sosyal Demokrat Parti (Eski PASOK), Komünist Parti, aşırı sağcı Altın Şafak Partisi, bir diğer aşırı sağcı popülist Yunan Çözümü Partisi ve SYRIZA’nın eski Finans Bakanı Yanis Varufakis liderliğindeki Avrupa’da Demokrasi Hareketi 2025 Partisi (DiEM 2025).
SYRZA’nın Karnesi
Göçmen akını, yüksek vergiler, işsizlik ve Kuzey Makedonya krizinin de aralarında bulunduğu sorunlardan dolayı bir çok seçmen iktidar partisine tepkili.
Son 10 yıl içerisinde altıncı kez seçime giden ülkede, halk özellikle Brüksel reçeteleri olan kemer sıkma programlarından memnun değil. Yunanların memnuniyetsizilikleri aynı gün ülkede yerel seçimlerin de yapıldığı Avrupa Parlamentosu seçimlerinde net şekilde ortaya çıktı. Çipras hükümetinin ilk dönemleri, Yunan hükümetinin (AB’nin ekonomi bakanlarından oluşan) EURO GROUP’a karşı başlattığı çatışmalarla geçti. Yunan bankalarında sermaye kontrolü uygulandı. Yunan halkı, ATM’lerden günde 60 euro’dan fazla para çekemez oldu.
Ufukta görülen iflastan kurtulmak ve ülkenin Euro Bölgesi’nde kalabilmesi için AB’nin şartlarına uydu ve solcu seçmenlerini hayal kırıklığına uğrattı.
Çipras ve SYRIZA’nın 4 yıllık iktidarı döneminde, milliyetçi “Bağımsız Helenler” Partisi ANEL ile kurduğu ittifak, sol kesimler tarafından tepkiyle karşılandı. ANEL lideri Panos Kammenos’un Savunma Bakanlığını üstlenmesi ve milliyetçi söylemleri ise TC-Yunan ilişkilerinde de gerilimi artırdı.
Çipras’ın Yunanistan’ın Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’yle arasında yıllar süren isim anlaşmazlığına uzlaşarak son vermesi, Kammenos’un istifasına ve ANEL’in dağılmasına yol açtı.
Çipras, Eleştirilerin Odağında
Çipras hükümetinin üst üste getirdiği vergiler halkın, dar gelirlilerin durumunu daha da zorlaştırdı. Sosyal yaşam, eğitim ve sağlıkta yapılması gereken reformlar yetersiz kaldı.
Getirilen 29 ayrı vergi sayesinde elde edilen bütçe fazlası gelirin bir bölümünün seçimler öncesinde dar gelirlilere dağıtılması “oy toplama amacıyla verilen sadakalar” şeklinde algılandı. Çipras, geçen yıl 102 kişinin yanarak can vermesine yol açan Atina yakınlarındaki yangın faciasında ise devlet mekanizmasını denetleyemediği için suçlandı.
Tüm bu olumsuzluklar ve deneyimsizlik işaretleri, Çipras liderliğindeki SYRIZA’nın kan kaybetmesine yol açtı.
289 milyar euro ile küresel finans tarihindeki en büyük kurtarma paketini alan Yunanistan, 55 milyar euroya denk gelen 3 yıllık son kısmı Ağustos 2018’de tamamlamıştı. Tüm bu borcun geri ödemesi on yıllar sürecek.
Kamuda yapılan kesintiler yardım paketinin ön koşuluydu ve bu kesintilerin daha uzun bir süre devam etmesi gerekiyor. Ne var ki, Yunanistan bu sayede normal piyasa faizleriyle borçlanabilir ve yatırım yapılabilir hale geldi. Yunan ekonomisi hala kriz öncesine göre yüzde 25’e yakın oranda daha küçük ama toparlanma sürüyor.
Yeni Demokrasi’den Ekonomi Ağırlıklı Propaganda
Ana muhalif rakip YDP, üç yıllık sert eleştirilerin ardından iktidar yolu açılınca retoriğin dozunu azalttı ve söylemlerini yumuşatarak ekonomik büyümeye ve güvenlik politikalarına odaklandı. YDP lideri Miçotakis yeni yatırımlar ve daha düşük vergiler vaat ediyor. Maaşların yükseleceğinin ve sokaklarda daha fazla polis olacağının sözünü veren Miçotakis’in bu vaatlerinin Brüksel ile ilişkilerde zor bir dönemin başlangıcına işaret ettiği konuşuluyor.
Kyriakos Miçotakis Kimdir?
ND, 1974’ten itibaren Yunanistan siyasetinin merkez sağında yer edinmiş köklü bir parti. Türkiye, Kıbrıs ve sondaj meselelerine SYRIZA’dan daha sert ve milliyetçi yaklaşımları olan bu partinin lideri Miçotakis, 14 Mayıs ve 22 Mayıs tarihlerinde açık bir dille Türkiye’nin ada sularında sondaj yapmakta ısrar etmesi durumunda AB’yi yaptırım uygulamaya çağırmıştı.
YDP lideri Kyriakos Miçotakis, daha önce 2013-2015 yılları arasında yapısal reform bakanlığı yapmış bir isim. Atina doğumlu Miçotakis’in babası Konstantinos Miçotakis, Elefterios Venizelos’un akrabası ve aynı zamanda Yunanistan’ın darbe dönemi öncesi başbakanı.
Darbe olunca 1967’de tutuklanarak ev hapsine konan Konstantinos Miçotakis ve ailesi 1968 yılında dönemin Türk Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil’in yardımı ile Türkiye’ye kaçtı. Bu sırada Kyriakos Miçotakis henüz bir yaşındaydı. Miçotakis ailesi 1974 yılına kadar Türkiye’de ve daha sonra Paris’te sürgünde yaşayarak yıllar sonra Yunanistan’a geri dönebildi.
Konstantinos Miçotakis daha sonra 1985’ten 1996 yılına kadar ND partisinin genel başkanlığını yaptı ve 1993-1996 yılları arasında iktidarı alarak yeniden ülkenin başbakanı oldu. Baba Miçotakis görevi sırasında TC ile yeni bir diyalog kurulmasını savundu ancak Kıbrıs meselesinin çözülmesini ön şart olarak koştuğu için bu konuda ilerleme sağlanamadı.
