“ÇKP”nin 18. Kongresi, Sol Muhalefet ve Neo-Liberallerin zaferi
ÇKP’nin 18. Kongresi 8-14 Kasım tarihlerinde gerçekleşti. Kongrede Xi Jinping yeni genel sekreter olarak seçildi. Kendisi 2013 Mart’ındaki Halk Meclisi’nde devlet başkanlığına, Li Keqiang ise başbakanlığa getirilecektir.
Bu kongrenin ÇKP içinde farklı fraksiyonlar arasında yoğun bir mücadeleye tanık olduğu belirtilmektedir. Elbette dışarıdan, elde edilen sınırlı bilgiyle ayrıntılara ulaşmak mümkün değildir. ÇKP’nin kendi yayın organlarında kullanılan dil ve verilen mesajlar da, emperyalist medyadaki analizler de manipülasyona oldukça açıktır.
Ancak fraksiyonlar arası mücadelenin en bariz göstergesi olarak ülkenin sanayileşmiş güneybatısındaki Çongqing bölge valisi ve parti bölge sekreteri Bo Xilai’nin yolsuzluk yaptığı gerekçesiyle görevinden alınması ve partiden atılması olarak ortaya konulmaktadır.
ÇKP içinde çatışma
Yapılan kimi yorumlara göre kongrede kendisine sol (yeni) Maoist diyen ve parti önderliğinin izlediği neo-liberal politikalara karşı çıkan fraksiyon ciddi bir güce ulaşmıştır ve partiden ihraç edilen Bo Xilai’nin bu fraksiyonun liderleri arasındadır.
Bo yaptığı açıklamalarda partinin izlediği çizgiyi açıkça eleştirmekte ve yeni bir devrim için mücadele etmek gerektiği çağrısını yapmaktadır. Bo’nun yönettiği eyalet de “Çongqing Modeli” olarak Çin’de bilinmekte ve “vahşi kapitalizme karşı” sosyal bir cephe oluşturmak için sosyal koruma sağlayan politikaların izlendiği belirtilmektedir. ancak Bo’nun yönettiği eyalette uyguladığı modelin, bir çeşit “devlet kapitalizmi” olduğu yönlü eleştirilerin de varlığını hatırlatalım.
Bo Xilai 4 Kasım 2012 günü ÇKP MK’nın Siyasi Büro’nun öncesinde aldığı kararı onaylamasıyla ihraç edildi. Bo Xilai mahkeme önüne yolsuzluk yapmakla ve eşi de İngiliz bir işadamının öldürülmesine karışmakla suçlanarak çıkarıldı.
Sol muhalefet Bo’nun mahkemelerini izlemiş, yargılamayı protesto etmiştir. Sosyal medyada büyük bir popülarite ve destek kazanmıştır. Ancak gelinen aşamada rejimin sahipleri kontrolü elinde tutmaktadır. Sosyal muhalefetin yükselişi henüz yeterli düzeye gelmemiştir.
Ekim ayının sonlarında Halk Kongresi’ne açık bir mektup yazılarak Bo savunulmuştur. Bo’yu savunanlar arasında ülke genelinde tanınmış simalardan Ulusal İstatistik Bürosu eski başkanı olan ve ülkenin en etkili Maoistleri arasında sayılan Li Çengrui de bulunmaktadır.
Ayrıca Maoist fraksiyonun web sitesi olan Ütopya’da Bo’nun uydurma delillerle suçlandığı açıklanmıştır. Bu nedenle adil ve bağımsız bir yargılama talebini öne sürülmüştür.
Solun tanınmış aydınlarından Wang Hui de “Çongqing Modeli”nin çok uluslu şirketlerin hakimiyetine, devlet içinde kapitalizm yanlılarının politikalarına ve neo-liberal politikalara karşı eşitlikçi ve komüncü bir alternatif olduğunu savunmaktadır.
Tanınmış ekonomistlerden olan ve Mao’yu savunduğu için hapsedilen ve ardından Çin’den ayrılarak ABD’de sürgünde yaşayan -Ütopya’ya göre daha radikal bir duruşu olan- Çin’de yasaklanan “Kızıl Çin” sitesinin yazarı olan Profesör Minqi Li ise kongreyle beraber Çin’in artık tamamen kapitalistleştiğini belirtmektedir.
Minqi’ye göre Bo’nun modeli sosyalist olmasa da reformist solun neo-liberalizme karşı önemli bir girişimidir ve parti içinde yurtseverlerin anlayışını yansıtmaktadır.
Minqi’ye göre Çin’deki 30 yıllık kapitalist dönüşüm tamamlanmıştır. Bugüne kadarki tartışma neoliberal kapitalizmde ısrar mı yoksa daha toplumsal bölüşüm için sosyal reform gerekmekte midir şeklinde gerçekleşmekteydi.
Son kongre ile neo-liberaller güçlerini artırdılar. Bunun en önemli kanıtı ise Bo’nun partiden ihraç edilmesidir ki Bo, ülkenin en gelişmiş bölgesi olan ve işçi sınıfının en yoğun yaşadığı güneybatıda bir eyaletin sekreteriydi. Kendisi sınırlı bir sosyal reform politikası izledi ve mafya örgütleriyle mücadele etti. Suç örgütleri ve ilişkili olduğu kapitalistlerin çabasıyla merkezi hükümet tarafından görevden alındı.
Zenginler Ç”KP”’ye
2007’deki 17. Kongre’de ülke ekonomisinde özel sektör tüm zenginliğin % 67’sini ve büyümenin % 80’ini sağlamaktaydı. Bugün bu oran daha da artmıştır. Yine 17. Kongre zenginleri partiye davet etmiştir.
Buna göre 2007’de 73 milyon parti üyesinin 3 milyonu aşkını “yeni toplumsal katman” denilen en zengin kesimdendi. Parti üyelerinin yalnızca % 10’u işçilerden oluşmaktadır. 2011 Eylül’ünde Çin’in en zengini Liang Wengen (9.3 milyar dolar kişisel servetiyle) Parti Merkez Komitesi üyesi olmuştur.
Bloomberg Businessweek dergisinin araştırmasına göre ise Ulusal Halk Kongresi’nin en zengin 70 üyesinin toplam serveti 90 milyar dolardır ve bu zenginlik ABD’nin meclis ve senatosundaki üyelerin toplam zenginliğinden fazladır.
Bugün Çin’de eşitsizlik oldukça artmıştır. On binlerce işçi grevler yapmaktadır. Yasak olmasına karşın fiili grevler gerçekleşmekte ve birçok özel firmada fiili toplu sözleşmeler yapılmaktadır. İşçi ücretleri ve sosyal haklar gelişmektedir.
ÇKP’nin birçok yerel parti birimi bu mücadelelere sempatiyle bakmakta ve yasak olmasına karşın işçilerden yana tavır almaktadır. Merkezi yönetimin yanında olan birçok bölgede ise grev yapan işçilere saldırılar düzenlenmektedir. Grev yapanlar ve liberal politikaları eleştirenler ise Kültür Devrimini savunmakla “suçlanmaktadır.”
1990’lı yıllarda daha çok özelleştirme sonucu işini kaybeden kamu işçileri mücadele etmekteydi. O dönem kırsaldan kente göç eden işçiler sömürüye karşın seslerini çıkarmamaktaydı. Ancak günümüzde mücadele eden işçiler genellikle özel sektörde çalışan 2. nesil işçilerdir.
Artık bu nesil babaları gibi aşırı sömürüye katlanmayı tercih etmemektedir, mücadele etmeye daha yatkındır. Ayrıca kent orta sınıfları da rahatsızdır. Hayat pahalılığı ve tüketim gücündeki azalış tepki doğurmaktadır.
Çin büyümesini ucuz emeğe dayalı ihracat ile sağlamaktadır. Bunu 4-5 sene daha sürdürmesi mümkün görünmektedir. Ancak küresel kriz sonucu ihracatta başlayan düşüş bir süre sonra Çin’i daha zor duruma sokacaktır.
Mao’nun ölümünün ardından partiyi ele geçiren burjuvazinin önderliğinden kapitalist yolu tutan Çin bugün emperyalist-kapitalist bir ülke olarak büyük bir eşitsizlik ve yoğun bir sömürü ile yoluna devam etmektedir.
İşçi sınıfın ve emekçilerin hoşnutsuzluğu oldukça yüksek bir seviyeye çıkmıştır. Artık hakim sınıflar da bu duruma önlem almak gerektiğini bahsetmek zorunda kalmışlardır.
Maoistler ve sosyalist döneme sempatiyle bakan birçok siyasal hareket ortaya çıkıp gelişmektedir. Önümüzdeki yıllarda Çin açısından önemli siyasi mücadelelere tanık olacağımız açıktır.
Kaynaklar:
– Pierre Rousse, “ÇKP Kongresi Üzerine”, Arjantin Genel İşçi Merkezi Dış İlişkiler Birimi yayını, 25.11.2012
– Au Loong-Yu, “Tek Şehirde Sosyalizmin Yenilgisi”, Arjantin Genel İşçi Merkezi Dış İlişkiler Birimi yayını, 25.11.2012
– Minqi Li, “İşçi Sınıfının Yükselişi ve Çin Devriminin Geleceği”, Monthly Review, 2011
– Minqi Li, “Neo-liberaller Çin’de Yönetimlerini Güçlendirdiler”, Demokrasi ve Sınıf Mücadelesi, 11 Ekim 2012-12-15
– Ken Fuller, “Çin’e Özgü Sınıf Mücadelesi”, Tribune Online, 11.12.2012
– He Gaochao, Guangzhou Üniversitesi, 06.12.2012
