H. Merkezi: Adalet Bakanlığı Ceza Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü’nün, tutukluların “belli bir nizamda ayakta görülecek şekilde sayımın yapılması” için Şubat ayında gönderdiği genelgede siyasi tutsaklara özel önem gösterilmesi istendi.
Adalet Bakanlığı Ceza Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü’nün talimatıyla Şubat ayında Türkiye’deki bir çok hapishanede uygulamaya konulan “ayakta askeri nizamda sayım yapılması” uygulamasına dayanak gösterilen bakanlık genelgesi ortaya çıktı. Özellikle siyasi tutsakların kaldığı hapishanelerde devreye konulan bu uygulama nedeniyle birçok hak ihlali yaşanmıştı.
Özellikle Osmaniye 1 ve 2 Nolu, Erzincan E Tipi, Elazığ T Tipi ve Karaman hapishanelerinde ayakta sayıma karşı direnen birçok tutsak yaralanmış, bazıları başka hapishanelere sevk edilmişti. Bu uygulama nedeniyle yaşanan hak ihlalleri Meclis gündemi ve insan hakları kurumlarının raporlarına da yansımıştı. Yine tutuklular bu dayatma nedeniyle açlık grevi ve görüşe çıkmama gibi eylemler başlatmıştı.
“Siyasi Tutsaklara Dikkat”
Mezopotamya Ajansı’nın geçtiği habere göre, genelgede, “sayım yapacak personele yönelik saldırı, rehin alma gibi eylemlerin önlenmesi” amacıyla sayımların odanın alt katında belli bir nizamda ayakta görülecek şekilde alınması emri verildi. Genelgede, ayakta sayım sırasında çıkacak olası olaylara karşı özellikle siyasi tutuklulara dikkat edilmesi uyarısında bulunuldu. Adalet Bakanlığı Ceza Tevkif Evleri Genel Müdürü Şaban Yılmaz imzasıyla 7 Şubat 2018’de tüm illerdeki Cumhuriyet Başsavcılıklarına gönderilen “77204178-207.99/1723/19321” sayı “Ceza İnfaz Kurumlarında Sayımlar” konulu yazı şöyle:
“Ceza İnfaz Kurumlarında yapılan sayımlarda uygulama birliğinin sağlanabilmesi için bazı hususların hatırlatılmasının faydalı olacağı değerlendirilmektedir.
Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzüğün ‘Arama, Güvenlik, Tatbikatın ve Sayımın’ başlıklı 46. Maddesinin 6’ncı fıkrasında ‘Sayımlar, Tüzüğün 22’nci maddesinde belirtilen görevliler tarafından, 4’lü vardiya hizmetinin uygulandığı kurumlarda sabah, akşam ve gece olmak üzere günde 3 kez, diğer vardiya hizmetlerinin uygulandığı kurumlarda ise her vardiya değişiminde yapılıyor.’ Yedinci fıkrasında ‘İdare tarafından uygun görülmesi durumunda, her zaman sayım yapılabilir. Olağanüstü durumlarda kurum en üst amirinin talebi, Cumhuriyet Başsavcısının oluru ile dış güvenlik görevlileri sayımlara katılabilir.’
Sekizinci fıkrasında ‘Sayımlar, yatma planları da göz önünde bulundurularak odalarda yapılır. Sayımın yapılış şekli, kurum güvenliğinin tehlikeye düşürmeyecek bir biçimde odada bulunan hükümlülerin sayısı, dikkate alınarak idare tarafından belirlenir.’
Dokuzunca fıkrasında ‘Arama ve sayımlar sırasında insan onuruna saygı esastır’ hükümleri yer almaktadır. Ayrıca ceza infaz kurumlarında sayımlar insan onuruna saygı çerçevesinde ne şekilde yapılacağı kurum idaresince belirlenerek anılan tüzüğün ilgili maddeleri uyarınca yapılmaktadır. Bu kapsamda;
1- Personele yönelik saldırı, rehin alma gibi eylemleri önlemek amacıyla sayımların, odanın alt katında tüm hükümlü /tutuklular belli bir nizamda ayakta görülecek şekilde alınması,
2- Hastalığı bilinen veya doktor tarafından yatak istirahati verilen hükümlü /tutukluların ise sağlık durumları göz önünde bulundurularak ayakta ya da fiziki mekan zorunluluğu şartı aranmaksızın sayılması,
3- Son günlerde yaşanan terör olayları nedeniyle üzücü bir olaya sebebiyet verilmemesi için sayımlara yeteri kadar personel ile girilmesi,
Hususlarında; bilgi ve gereği ile keyfiyetin mülhakatınız Cumhuriyet Başsavcılıklarına ve ceza infaz kurumu müdürlüklerine tebliğine önemle rica ederim.”
