H. Merkezi: DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası, “OHAL’de Kamu İstihdamı ve Genel İşler İşkolu” başlıklı raporunu açıkladı. Rapora göre, 2016 yılında toplam istihdamda kamunun payı sadece yüzde 13 oldu. Kamudan 83 bin 45 kişi ihraç edildi. Kamu istihdamı 60 bin 611 kişi azaldı. Belediyelerden ise 2 binin üzerinde çalışan ihraç edildi. Belediye çalışanlarının sadece yüzde 19,2’si sürekli işçi kadrosunda, yüzde 73’ü taşeron şirketlerde çalışıyor.
OHAL ilanının ardından 21 Temmuz 2016’dan 29 Nisan 2017’ye kadar 24 tane Kanun Hükmünde Kararname (KHK) yayımlandığının hatırlatıldığı raporda, KHK’larla somut gerekçe ya da kanıt olmadan, sadece “terör örgütüne aidiyeti, iltisakı ya da irtibatı bulunduğu” yönündeki genel iddialarla toplam 104 bin 771 kamu emekçinin ihraç edildiği, bunlardan bin 389 kişinin işlerine geri dönebildiği aktarıldı.
Toplam istihdamda kamunun payı sadece yüzde 13
Türkiye’de 1980 sonrası neoliberal politikaların hakim olmasıyla birlikte istihdamda güvencesiz çalışma biçimlerinin yaygınlaştığı kaydedilen rapora göre; 2016 yılında ücretli ve yevmiyeli olarak çalışanların sayısı önceki yıla göre yüzde 3 artarak 18 milyon 377 bine yükseldi. Toplam istihdamda en geniş tanımıyla işçi (ücretli ve yevmiyeli) olarak çalışanların oranı da 2016 yılında yüzde 67,5’e ulaştı. Raporda, alınterinden başka geçim kaynağı olmayan işçilerin sayısının her geçen gün arttığı belirtildi.
Raporda, 2015-2016 yıllarında istihdamdaki kamu ve özel sektör ağırlıklarında belirgin bir değişim olmadığı aktarıldı. Buna göre, istihdam, kamuda bir yılda 33 bin 481 kişi artarken, özel sektörde 550 bin 519 kişi arttı. 2016’da toplam istihdam içerisinde kamunun payı yüzde 13,1 oldu. Özel sektörün payı ise yüzde 86,9.
Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre kamuda istihdam edilenlerin sayısı, 2016’nın ilk yarısında 3 milyon 622 bin 150 iken, KHK ihraçları, emekli olanlar ya da çeşitli nedenlerle ayrılanlar nedeniyle yılın ikinci yarısında 60 bin 611 kişi azalarak 3 milyon 561 bin 539’a düştü.
Kamuda sözleşmeli personel artışı yüzde 17
Rapora göre, 2016 yılında kamu emekçi sayısı yüzde 2,5, yani 74 bin 110 kişi azalarak, 2 milyon 854 bin 243 kişi oldu. Aynı yıl kamu istihdamında en fazla artış sözleşmeli personelde oldu. Sözleşmeli personel yüzde 17 artarak, 180 bin 377’e çıktı.
Kamuda işçi istihdamı ise yüzde 2,8 azalarak, 408 bin 193 oldu.
Genel işler işkolunda yüzde 19 kadrolu, yüzde 80 taşeron
Belediyelere kanun ile verilen yerel hizmetlerde, kamu idarelerinde temizlik hizmetlerinde ve konut işlerini kapsayan genel işler işkolunda, sürekli işçi kadrosunda çalışanların oranı yüzde 19,2 olarak belirlendi. Geriye kalan yüzde 80,8’i ise belediyelerdeki taşeron firmalarda çalışan işçileri, kamu idarelerindeki temizlik hizmetlerini yapan taşeron işçileri ve konut işlerinde çalışan işçileri kapsıyor. Belediyelerde çalışan işçilerin yüzde 73’ü taşeron işçi.
Raporda, OHAL sürecinde belediyelerden toplam 2 bin 189 işçi ve kamu emekçisinin KHK’larla ihraç edildiği de aktarılırken, bunlardan sadece 25’inin işine iade edildiği belirtildi.
Belediyelere kayyum atanmasına da değinilen rapora göre, 88 belediye başkanı görevden alınarak yerlerine kayyum atandı. Kayyumlar, işçilerin iş sözleşmelerini askıya aldı ya da Valilik emriyle taşeron şirketlerde çalışan işçilerin iş sözleşmesi sona erdirildi. Bu şekilde Genel-İş Sendikası üyesi bin 202 işçi işsiz kaldı.
Ayrıca rapora göre, 2016 yılında belediyelerde çalışan memur sayısı da azalırken, en fazla artış sözleşmeli personel istihdamında gerçekleşti. Sözleşmeli işçilerin sayısı 2 bin 149 kişi (yüzde 19,4) artarak, 13 bin 189 kişiye yükseldi.
Talepler
Genel-İş Sendikası, taleplerini şöyle sıraladı:
-OHAL bahane edilerek gerçekleştirilen sendikal hakları ve istihdamı sınırlayıcı düzenlemelere son verilmelidir. Grev hakkının engellenmesine yönelik kararlar kaldırılmalıdır.
-Kamuda ve yerel yönetimlerde yöneticilerin inisiyatifine bırakılmış bir sürece dönen ihraçlar, işten çıkarmalar veya iş akdinin askıya alınmasına yönelik kararlar Türkiye’nin onayladığı 111 Sayılı ILO Sözleşmesi’ne aykırıdır. Bu nedenle gerekli önlemler yöneticilerin inisiyatifi çerçevesinde değil, adil, ayrıntılı ve tarafsız incelemeler yapılarak alınmalıdır. Alınacak kararlarda Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler göz önünde bulundurulmalıdır.
-Hukuk devleti ilkeleri temelinde, ihraç edilen tüm kamu ve yerel yönetim çalışanları için adil yargı yolu açılmalı, etkili, tarafsız ve bağımsız yargı ve itiraz yolları güvence altına alınmalıdır.
-Başta taşeronlaştırma olmak üzere güvencesiz istihdam biçimlerinin yaygınlaştırılmasına son verilmeli, kamuda tam istihdamın sağlandığı çalışma koşulları yaratılmalıdır.
