Roni mina evinê-tari mina mirine
Aşk gibi aydınlık ölüm gibi karanlık
Ben sizlerle okuduğum bir kitabı paylaşmak istiyorum; Kürt edebiyatının en önemli isimlerinden Mehmet Uzun’un kaleme aldığı bu roman 2000 yılında basıldı. İlk basımından sonra aynı yıl altıncı basımını yaptı. 2001 yılında “Aşk gibi aydınlık ölüm gibi karanlık” ve “Narçiçekleri” romanları nedeniyle yasadışı silahlı “terör” örgütüne yardım etmekten yargılanır ve beraat eder.
Aşk gibi aydınlık ölüm gibi karanlık romanını Kürtçe’den çeviren Mahsun Kızılkaya Gendaş Kültür yayımcılığın Şubat 2005 yılında 16. basımını yaptığı Mehmet Uzun’un bu romanında Baz ve Kevok’un yaşam öykülerini anlatır.
Baz Kürtçe Şahin Kevok ise Güvercin demektir. Baz bir sabah, Kevok’un bütün yolların tükendiği anda karşısına çıkar. Roman bildik şehirde ilerlemiyor. Önce ölenler, esir alınanlar, yakılanlar oluyor. Sonra bunların öyküleri başlıyor.
Baz, yakılan yıkılan, talan edilen bir köyde Kürt köyünde “iyi” bir subayın alıp yetimhaneye verişiyle başlıyor öyküsü, önce itaatı öğreniyor. Sonra itaat kültürüyle yozlaşan Parlak, kariyerli bir subay oluyor. Türkiye Kürdistanı’nda köklerinden, geçmişinden habersiz, köyleri yakıyor, Özel Timlerle operasyonlara gidiyor.
Kimi zaman Baz’ın komutanlığında bir kaya dibinde pusuda kimi zaman Ankara Üniversitesi’nde okuyan Kevok ve sevgilisi Jir’in okul yaşamlarına mücadele karşısında değişen duruşlarına, Jir sevdiğini, okulunu bırakıp gerçek sevdiği dağlara yolculuk ediyor. Kevok’un gerilla olma öyküsü sevdası, gerilla birlikleri ile sınırdan Türkiye yolculukların doğa ile mücadele eden gerilla birliklerinin zorlu yolculuklarında tam Bitlis’teki çatışmaya Kevok’un esir alınmasına kadar uzanıyor.
Baz köylüleri işkence yapıyor. Yakıyor halkın acıları, gerila birliklerinin çatışmaları bizi o ana alıp götürüyor. Baz nihayet Kevok’la esaret sürecinde tanışıyor. Kendisinin bir Kürt olduğunu sonradan öğreniyor. Parçalanmış kişiliği ev yaşamında öyle gerçekçi anlatılıyor ki… Kevok bu zorlu sınavdan anlının akıyla çıkamıyor. Çözülüyor. Onlara öğretildiği üzere “iki haftadan sonra işe yaramayan yerleri söyleyebilirsin” Kevok’un verdiği tek yer Jir katline sebip oluyor. Acılar, zayıflıklar, düşmanın tuzakları Mehmet Uzun’un anlatımıyla daha gerçeklik kazanıyor
Kevok ve Baz’ın sonu ne oluyor. Onlar hâlâ yaşıyorlar mı? Onları nasıl bir son bekliyor. Bu soruların hepsine okuduğumuzda yanıt verebiliriz. Belki de itaate kusur etmeyen komutan Baz firar ediyor.
(Bir ÖG okuru)
