İstanbul: 7 Haziran seçimlerine hazırlanan siyasi partilerin aday listelerinde yer alan kadın oranlarının, partilerinde kadına yaklaşımını bir kez daha gözler önüne serdiğini belirten kadınlar, seçimlere 268 kadın adayla girmeye hazırlanan HDP’nin erkek egemen sistemin temsilciliğini yapan partilerin karşısında “kadın partisi” olduğunu bir kez daha gösterdiğini söyleyerek, “7 Haziran seçimlerinde kadınlar için bir umut var, özellikle HDP cephesinde çok büyük bir umut var” dedi.
7 Haziran seçimlerine hazırlanan siyasi partilerin aday listelerini açıklanmasının ardından başlayan tartışmalar devam ederken, parti listeleri ile ilgili en çok tartışılan konulardan biri de aday adaylığı sürecinde kadınların siyasetteki temsiliyeti üzerine yapılan çalışmalarla sık sık gündeme gelen olan kadın aday oranı oldu. Seçmen oranının yüzde 51’ini kadınların oluşturduğu Türkiye’de, farklı toplumsal kesimler ve kadın adayların öne çıktığı HDP listesinde yer alan kadın aday sayısı 268 olurken, aday adaylığı sürecinde “değişim” sloganını öne çıkaran CHP’de ise kadın aday sayısı 103’te kaldı. İktidara geldiği 2002 yılından beri 5 bin 451 kadın katledildiği AKP listesinde kadın aday sayısı 99’da kalırken, MHP’den gösterilen kadın aday sayısı 40 oldu.
Yeni Demokrat Kadın (YDK), İstanbul Feminist Kolektif (İFK) ve Sosyalist Feminist Kolektif (SKM) üyesi kadınlar aday adaylık tartışmalarının başından bu yana “değişimi” tartışan AKP, CHP ve MHP’nin kadın aday oranlarını yorumlayarak, ortaya çıkan sonucu değerlendirdi.
Türkiye siyasetinde kadının temsiliyeti ile ilgili ciddi sorunlar yaşandığını, kadının gelinen sürece kadar siyaset içinde görülmediğini belirten Sosyalist Kadın Meclisleri (SKM) Sözcüsü Fadime Çelebi, “Bugün gelinen durum aslında daha çok BDP’yle başlayan bir süreç oldu. Onun öncesinde Kürt kadın hareketi bu konuda daha çok kadın özgürlük mücadelesi üzerine, kadının siyasette görülmesi üzerine başlattı bu süreci. Gelinen aşamayla birlikte, HDP ile bu süreç çok daha güçlü bir hale dönüştü” dedi.
“Mutfağında kadın var ama…”
Seçimlerin kadın emeğinin bir ürünü olduğunu dile getiren Çelebi, “Türkiye’de seçimler söz konusu olduğun da işin hep mutfak kısmında olan seçimlerde çalışma yürüten, alanlarda ev ev dolaşan, kapı kapı dolaşan, ciddi anlamda uğraş veren kadınlar bu işin hep mutfak kısmında oldular. Vizyonun da olmak, görünür olmak, aday olmak noktasında kadınlar çok gerilerde kaldı” diye konuştu. AKP’yi iktidara taşıyan gücün kadın emeği olduğunu ancak AKP’nin görünen yüzünün erkekler olduğunu belirten Çelebi, “Özellikle burjuva partilerine baktığımızda, AKP’yi iktidara taşımak amaçlı, AKP’nin 12 yıllık iktidarı boyunca kadınlar karınca gibi çalışmışlardır. AKP ciddi bir kadın çalışması olan bir parti ama vizyon da, akılda ve görünende hep erkekler olmuştur” ifadelerini kullandı.
“Bugüne kadar siyasetin rengini erkekler verdi”
Toplam aday profillerine bakıldığında kadınların halen siyasette yeterince görünür olmadığı sonucunun ortaya çıktığını belirten Çelebi, “Özellikle AKP, CHP, MHP’ye baktığımızda kendilerini en iyi olarak ifade ettikleri bu dönemde bile toplamda HDP’nin kadın adayları kadar bir oran çıkmıyor” dedi. “Sadece aday göstermek yetmiyor, bu adayları seçilebilir yerlerde göstermek, kadınları daha fazla meclise taşımak, mecliste iradeleştirmek, meclisi erkek egem akıldan çıkarmak ve o meclisi bir kadın aklına dönüştürmek çok önemli” diyen Çelebi, “Bugüne kadar Türkiye’de siyasetin rengini hep erkeler vermiştir, siyaseti hep erkekler tartışmıştır, erkeklerin vizyonu olarak görülmüştür. 7 Haziran seçimlerinde kadınlar için bir umut var, özellikle HDP cephesinde çok büyük bir umut var” diye belirtti.
“Kadın aklında yekvücut olma” çağrısı
Kadın iradesinin büyütülmesi gerektiğini vurgulayan Çelebi, şöyle devam etti: “Bu yeni sürecin biz kadınlardan yana olduğunu düşünüyorum, seçimlerde kadınlar olarak daha güçlü örgütlenmek, daha fazla örgütlenmek, bir kadın dayanışmasını bir kadın aklını daha büyütmeye ihtiyaç verdiğini düşünüyorum. Sosyalist Kadın Meclisleri olarak tüm kadınlara çağrımız, kadınların bir kadın aklında, bir kadın fikrinde yekvücut olmasıdır. Bunun da en güçlü yolu Türkiye’de ve Kürdistan tüm kadınların HDP’de buluşması, HDP ile yol alması, HDP ile bütünleşmesindedir.”
“Söylemden eyleme geçilmeli”
İstanbul Feminist Kolektif Üyesi Deniz Bayram, listelerin mevcut haline bakıldığında yalnızca HDP’de kadın kotasının dikkate alındığını, AKP, MHP ve CHP’de ise sembolik olarak kaldığını söyledi. “Kadınları aday gösteriyoruz” söyleminden eyleme geçilmesi gerektiğini belirten Bayram, “Kadınların siyasetle olan ilişkisi, siyasete katılımı ancak bunları söylemden öteye taşıyan bir pratik ortaya çıkarılarak gerçekleşebilir. Ne yazık ki üç partinin dağılımına baktığımızda bu ilişkinin ancak sembolik olarak kaldığını görüyoruz” dedi.
HDP’deki kadın aday oranının umut verici olduğunu dile getiren Bayram, şunları söyledi: “Kadınların siyasete katılımı, kotanın soyut söyleminden ziyade gerçekten kadınların siyasi, politik söz üretme, bunun halka taşınması açısından eşit söylem ve eylemin geliştirilmesiyle Bizim talebimiz hem eylemde hem de söylemde, sokakta, mecliste eşit bir konuma sahip kadınlar olup, kadınlar olarak mücadeleyi yürütmek.”
“HDP kadın partisi olduğunu bir kez daha gösterdi”
Yeni Demokrat Kadın (YDK) adına konuşan Rahime Karvar ise, aday listelerinin partilerin kadına yaklaşımını bir kez daha gözler önüne serdiğini söyledi. 268 kadın aday gösteren HDP’nin, erkek egemen sistemin temsilciliğini yapan partilerin karşısında kadın partisi olduğunu bir kez daha gösterdiğini belirten Kavrar, bu oranın kadın mücadelesinin bir sonucu olarak ortaya çıktığını söyledi. CHP ile ilgili “değişim” tartışmalarını da yorumlayan Kavrar, CHP’nin kadın dostu ilan edilmesi yönündeki tartışmaları “komik” bulduğunu söyleyerek, “Son süreçte CHP’nin ön seçim yaparak demokrasiyi geliştirdiği, kadın dostu olduğu yönünde belli atıflar var. Ama baktığınızda AKP’den den sadece aday daha fazla göstermiş. Bu gerçekten çarpıcı bir sonuç” dedi.
“Kadın adaylar için ortak çalışılmalı”
“MHP toplumsal değişimden nasibini alan bir parti olmadı, bu açıdan MHP’yi daha ayrı olarak ele almak gerek” diyen Karvar, şöyle devam etti: “Ortaya çıkan sonuç yeterli olmasa da kadınların kazanımı olduğu çok açık. Bu anlamda biz sürecin başından beri YDK’lı kadınlar olarak HDP’nin desteklenmesi gerektiğini söylemiştik. Bu oranlar bizi bir kez daha haklı çıkardı. Ama hiçbir şey bitmiş değil, önümüzde 60 günlük bir süreç var. Kadının ve LGBTİ’lerin toplumsal konumunu meclise taşıyacak milletvekili sayısı bizim için önemli. Kadınların bu 60 gün içinde vereceği mücadele ve yapacağı çalışmalar çok önemli. Bu nedenle kadın adaylar için bütün kadın örgütleri ortak çalışmalı.”
