İzmir: Resmi tarihte “kurtuluş savaşı” diye adlandırılan ve 9 Eylül günü İzmir’in kurtuluşu diye Türk bayrakları ile törenler yapılan bu tarihin ardından İzmir’de büyük bir yangın çıkar(ılır).
Büyük İzmir yangını şeklinde tarihte yerini alan bu yangın kimi kaynaklara göre 4 kimilerine göre 6 gün sürer ve 65 bin İzmirli (resmi tarihte gayrimüslim olarak geçen Rum ve Ermeni) yaşamını yitirir.
9 Eylül günü işgalci Türk ordusu İzmir’e girer ve 13 Eylül günü yangın çıkar, yangında Rum ve Ermenilerin yaşadığı mahaller yanarken Türklerin ve Musavilerin mahallerinin zarar görmemesi yangının nasıl ve ne amaçla çıkarıldığına dair çeşitli soru işaretleri uyandırmaktadır.
Bir Ermeni kişinin evinin kundaklanması sonucu başlayıp, Alsancak, kordon, mortakya (Ege Mahallesi ) ile batı tarafında Basma Fabrikası şimdiki yer (Basmane Garı ) Basmane karakolu, dönertaş mevki, Aya Vukala kilisesi, tilkilik gibi Rum ve Ermenilerin yaşadığı alanlarda 6 gün süren korkunç yangın, giderek büyüyerek şehre yayılır.
Bugünlerde Yüzleşme Atölyesinin, Farkında mısınız İklim Değişiyor Derneği(FİDEDER) ile ortak yürüttüğü, Açık Toplum Vakfının, Fransız Kültür Merkezinin ve İzmir Mimarlık Merkezinin desteklediği İzmir Hatırlıyor: Büyük İzmir Yangını 13-18 Eylül 1922 etkinlikleri yapılmakta.
Etkinliği yapan kurumlar dün yapılan panelden anlaşıldığına göre yangının kimin çıkardığı, neden çıkardığından çok dramı unutmamak daha önemli. Oysa bu yangın İzmir tarihinde binlerce kişinin yaşamını yitirmesinden başka işgalci, katliamcı Türk devletinin bu kimliğini bir kez daha gözler önüne sermiyor mu?
Yangında 65 bin Rum ve Ermeni yanarken yangını yangından 4 gün önce şehirden çıkarılmış Yunanlıların yapıldığı iddia edilmektedir. Tarih sayfalarında yeri bulan bu yangından sonra “gavur İzmir’de” bir anda “gavur” kalmaz neredeyse.
en acı ise bu yangını ve katliamı kimsenin bilmemesi.
