Dersim: Dersim Nazımiye(Qısle) Aşağı doluca (Xariga Bınene) köyünde Qalkek etkinliği yaptık. Qalkek çok eskilere dayanan bir tarihe sahip. Alevi inanç ve kültürünün Dersim’de ki önemli yüzlerden birini oluşturuyor. Xızır ayının başladığı bu günlerde eski bir kültürel etkinlik olan Qalkek canlandırılıyor.
Köyün gençleri bir araya gelerek yaşlı bir adam, bir kadın, muhtar, Arap ve sazcı rölü yapar ve kadro ev ev dolaşıp erzak toplarlar. Gençlerin canlandırdığı bu gösterimin senaryosu ise, saz eşliğinde konuk oldukları evde Qal (yaşlı), Fate (kadın rolü yapan erkek) oynarlar. Qal, “Köyde Arap var mı?” diye sorar, muhtardan “yok” cevabını alır ve oyun oynamaya devam ederler. Sonra Arap çıkar ve Fate’yi kaçırır. Qal muhtara; “Fate nerede?” diye sorar. “Arap kaçırmış” cevabını alır. Qal muhtara vurarak, “Hani bu köyde Arap yoktu?” der. Sonra Fate’yi kurtarır. Qal bayılır Fate başında ağıt yakar. Ayağa kalkan Qal ve fate bir yere oturur. Ev sahibinin ikramlarını alır ve evden çıkarlar.
Bu gösterim gidilen her evde gerçekleşir. Daha sonra toplanan erzakla misafir oldukları bir evde bölgenin yöresel yemeklerini yaparlar ya da ihtiyaç sahiplerine dağıtırlar. Para ise öğrencilere verilir.
Bizim en son gittiğimiz evde ev sahibi adak dedikleri bir kurban kesmişti ve bizler orada yemeklerimizi yedik sohbetlerimizi ettik ve geç saatlerde evlerimize gittik. Bir geleneğin yaşatılmaya çalışıldığı etkinlikte çok renkli görüntülere tanık olduk. Yaşlı kadın ve erkekler Qal ve Fate’ye olan kutsal bir değer biçtikleri için saygınlıktan öperken, köyün gençleri ve biz gösterim boyunca oldukça eğlendik.
Nazimiye Doluca köyünde ihtiyacı olan bir ailenin durumunu hikâye eden gösterimi ve Xızır ayına verilen değeri hafızalarda yeniden canlandırarak, yardım etmenin, paylaşmanın sevincini ve mutluluğunu tadan köy halkı Xızır’ı gelişini selamlarken Qalkeke geleneğinin yaşatılması noktasında da duyarlılık gösteriyorlar.
[widgetkit id=455]
