“Eywax daye”, “Qederê” türkülerini dinleyen herkes, Eyşê Şan’ın kadife sesinde birikmiş bir hüzün olduğunu görür, duyar, hisseder. Ama yine de çok az kimse bilir, Eyşê Şan’ın sesinde tüten kederin hikayesini… Kürdistan’ın acılı çığlığını evlerimize taşıyan Eyşê, 1936’da dünyaya geldiği Amed’e, kaçmak zorunda kaldığı 1960’lı yıllardan kansere yakalanarak yaşamını yitirdiği 1996’ya kadar bir daha ayak basamamış ve bu hasretlik içinde yaşamını yitirmiştir.
Babası da bir dengbêj olan Eyşê, çok küçük yaşlardan itibaren türkülere adeta vurulur. Kaderi, türkülerin yazgısına bırakır. Ancak bu topraklarda kadına türkü söylemek yasaktır. Ancak bu yasağa karşı çıkan Eyşê, tüm ölüm tehditlerine rağmen Antep’e ve oradan da İstanbul’a kaçarak Kürtçe ve Türkçe türkülerini aşkla söylemeye devam eder. Ancak içinde büyük bir hasret vardır. Koskoca aşiretinden kendisine tek destek olan ve her daim ardından gözyaşı döken annesine duyduğu bu hasret ömür boyunca Eyşê’nin içini yakar.
İstanbul’da büyük bir başarı yakalayan Eyşê’yi Kürtçe’ye düşman TC rahat bırakmaz ve Eyşê Almanya’ya kaçmak zorunda kalır. Burada sanatını sürdürmeye devam eden Eyşê’nin anne hasretine bir de küçük kızı Şahnaz’ın ölümü eklenince “Qederê” türküsü ile içindeki acıyı paylaşır.
Daha sonra ülkeye geri dönen Eyşê, annesinin hastalandığını öğrenir. Tek isteği, annesini son bir kez görmek ve ellerini öpebilmektir. Ama türkü söyleyerek yasakları çiğneyen Eyşê’ye aşiret izin vermez ve Amed’e döndüğü takdirde öldürüleceğini söyler. Annesi kızına, Eyşê annesine hasret sonsuz ayrılık girer araya. Eyşê’nin annesine özlemi ve acısını, bu kez, “Heywax dayê” türküsünde yakalarız. Annesine kendi dilinde ağıt yakan Eyşê’nin bu acılarına dahi saygısı olmayan TC’nin baskıları, Eyşê’yi yine sürgün yollarına sürüklenir ve yalnızlık ile dost olan Eyşê, çocukları tarafından da yalnız bırakılınca Bağdat’a gider ve burada da türkülerini söylemeye devam eder.
İzmir’de kanserden yaşamını yitirdiği 18 Aralık 1996’ya kadar Amed ve annesinin hasretiyle yaşayan Eyşê, değeri tam olarak anlaşılamasa da aslında bugün AKP ile flört eden Şivan Perwer’in tahtının asıl sahibi… Kadın olmanın, kadın bir sanatçı olmanın cezasını; ailesi tarafından Amed’den, TC tarafından ülkeden sürülmek ve annesini son bir kez olsun görememek olarak çeken Eyşê Şan, “Heywax dayê, xerîbim dayî, bêkesim dayê” (Eyvah anam, garibim nam, kimsesizim anam) derken, aslında milyonlarca kadının çığlığını da dile getirdi. Seni unutmayacağız Eyşana Kurd!
Bir YDK’lı
Kaynak: www.yenidemokratkadin.net
