H. Merkezi: İHD Amed Şubesi, 2017’de T. Kürdistanı illerinde 18 bin 507 hak ihlalinin yaşandığını duyurdu. İHD, ihlallerin oluşumuna yol açan OHAL’in bir an önce kaldırılması çağrısı yaptı.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Amed Şube Başkanı Raci Bilici, OHAL ve KHK’lerin birçok toplum kesimini mağdur ettiğini ifade etti. OHAL’in 18 aydır devam ettiğini, Ocak ayında 3 ay daha uzatıldığını hatırlatan Bilici, OHAL döneminde, binlerce kamu çalışanı ve akademisyenin, herhangi bir yargı kararı olmaksızın ve hukuki dayanaktan yoksun suçlamalarla ihraç edildiğini kaydetti. 145 gazeteci ve medya çalışanın cezaevlerinde olduğunu belirten Bilici, ifade ve toplanma hürriyetinin de valilikler ve kaymakamlıklarca sürekli olarak yasaklandığını dile getirdi.
İHD tarafından hazırlanan hak ihlalleri raporuna göre,
10 Milletvekili 65’i aşkın belediye başkanı hapishanelerde tutulmakta. 2017 yılında T. Kürdistanı’nda 3 bin 787 kişi gözaltına alındı, 788 kişi tutuklandı. Sokağa çıkma yasakları devam etti. Şehitlere ait mezarlar tarumar edildi. 45 kadın öldürüldü, 13 kadın da intihar etti. 37 kadın yaralandı, 8’i cinsel saldırıya maruz kalırken, 5’i de fuhuş yapmaya zorlandı. Şiddet sonucu 12 çocuk katledilirken, 8 çocuk da intihar etti. 2 çocuk fuhuş yapmaya zorlanırken, 95 çocuk ise cinsel istismara maruz kaldı.
-Silahlı çatışmalarda; 136 kolluk kuvveti yaşamını yitirirken, 258’i de yaralandı. 461 silahlı örgüt militanı yaşamını yitirirken, en az 6 örgüt militanı da yaralandı.
Çatışmalar arasında kalan 11 köylü yaşamını yitirirken, 1 köylü de yaralandı. 9 asker ve polis, şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi. Silahlı örgütlerin eylemleri sonucunda 13 kişi yaşamını yitirdi, 32 kişi ise yaralandı. 17 kişi de silahlı örgüt militanları tarafından alıkonulduktan sonra ve gerçekleştirilen saldırılarda öldürüldü.
6 çocuk mayın 7 çocuk zırhlı çarpması sonucu yaşamını yitirdi
Bölge kentlerinde 6’sı çocuk 7 kişi, mayın ve sahipsiz bomba patlaması sonucu yaşamını yitirdi. 17’si çocuk ve 1’i kadın toplam 28 kişi de yaralandı. 1 kişi, sınır hattında İran askerleri tarafından açılan ateş sonucu yaşamını yitirdi. Zırhlı araç çarpmaları sonucu; 7’si çocuk 20 yurttaş yaşamını yitirdi, 3’ü çocuk 38 yurttaş ise yaralandı. 9 Kişi dur ihtarına uymadığı için öldürüldü, 10 kişi yaralandı. 2 kişi ise köy korucuları tarafından yaralandı. 2 tutuklu cezaevinde şüpheli bir biçimde yaşamını yitirdi. 8 kişi faili meçhul saldırılarda yaşamını yitirirken, 1’i kadın 10 kişi ise yaralandı.
83 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi
Operasyon ve silahlı çatışmalar nedeniyle, 13 kez orman yangını meydana geldi. Yüzlerce bölgeyi kapsayacak şekilde, 35 kez özel güvenlik bölgesi ilanları gerçekleşti. 83 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Yaşamını yitiren 24 örgüt militanına ait cenaze, ailelerine teslim edilmedi. Yaşamını yitiren örgüt militanlarının defin edildiği, en az 8 kez mezar/mezarlık tahrip edildi. Bir mezarlıkta bulunan 267 cenaze, savcılık kararıyla alınıp Adli Tıp Kurumuna gönderildi.
35 kadın katledildi
Kadınların yaşam hakların yönelik ihlaller ise, 13 kadın intihar etti, 1 kadın intihar teşebbüsünde bulundu. 35 kadın aile içi şiddet sonucu katledildi, 24 kadın ise yaralandı.7 kadın toplumsal yaşamda, saldırı sonucu katledildi, 13 kadın ise yaralandı. 8 kadın cinsel saldırıya maruz kalırken, 5 kadın fuhuş yapmaya zorlandı. Yine çocukların yaşam hakların yönelik ihlaller; 8 çocuk intihar etti. 5 çocuk aile içi şiddet sonucu katledildi, 7 çocuk ise yaralandı. 5 çocuk toplumsal yaşamda, saldırı sonucu katledildi, 2 çocuk ise yaralandı. 95 çocuk cinsel istismara maruz kalırken, 2 çocuk fuhuş yapmaya zorlandı.
2 bin 900 ev baskını
29 kişi gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı. 153 kişi gözaltı yerleri dışında (sokak-ev baskını) işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. 433 mahpus, cezaevinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. 14 kişi, ajanlık dayatmalarına maruz kalırken, 20 kişi de tehdit edildi. 65 kişi, toplumsal gösterilerde müdahale sonucu veya dövülerek yaralandı. 2 çocuk, okulda şiddete maruz kaldı. Ulaştığımız verilere göre; 20’si çocuk 3 bin 858 kişi gözaltına alındı. 2’si çocuk 788 kişi tutuklandı. 2 bin 900 ev baskını yapıldı.
35 dernek kapatıldı
OHAL gerekçesiyle 8 etkinlik yasaklandı. 11 yayın yasaklandı. 1 gazete dağıtım bürosuna baskın düzenlendi. 7 basın-yayın organı kapatıldı. 7 internet haber sitesi erişime engellendi. 15 siyasi parti binası, 15 belediye binası veya eklentisi ile 1 dernek binası saldırı veya baskına uğradı. 35 dernek, 1 vakıf ve 4 eğitim-kültür kurumu kapatıldı.
Güvenlik güçleri tarafından 17 toplum gösteri veya açık hava toplantısına müdahale edildi.
Toplantı veya gösteriler, kimi kentlerde süresiz, kimi kentlerde her ay yenilerek yasaklandı. 2017 yılın içerisinde 17 kez yasaklama kararı açıklandı.
630 tutuklu sevk edildi
630 mahpus, gerekçe gösterilmeden sürgün/sevk edildi. 159 mahpus sağlı hakkı ihlaline maruz kaldı.14 mahpus ve aileleri arasındaki görüşmeler engellendi. 95 mahpus tecrit ve izolasyona maruz kaldı. En az 6 mahpusa disiplin cezası verildi. 11 mahpusun haberleşme hakkı engellendi. 44 mahpus, sosyal etkinlik haklarından mahrum bırakıldı. 4 kez anadilin kullanımına yönelik hak ihlali meydana geldi.
30 işçi yaşamını yitirdi
Güvencesiz çalışma koşulları sonucu meydana gelen iş kazalarında; 30 işçi yaşamını yitirdi, 26 işçi yaralandı. 931 işçi, işten çıkarıldı. 229 kamu emekçisi/işçi açığa alındı. 4547 kamu emekçisi/işçi yayınlanan OHAL kararnameleriyle ihraç edildi. 83 kamu emekçisi hakkında idari soruşturma açılırken, 20 kamu emekçisine idari ceza verildi.
