İngiltere-Avustralya merkezli uluslararası madencilik devi Rio Tinto’nun Sırbistan’ın batısındaki Lozniçe şehrinde bulunan lityum rezervlerini çıkarmayı planladığı proje karşı on binlerce kişi sokaklara döküldü.
2022 yılında haftalar süren protestoların ardından Sırbistan hükümeti, Rio Tinto’ya verilen ruhsatları iptal etmiş ve projeyi askıya almıştı. Ancak, mahkemeden çıkan ruhsat iptallerinin kanunlara ve anayasaya aykırı olduğuna dair karar, hükümeti projeyi yeniden gündeme getirmeye itti. Bu gelişmeye karşı on binlerce kişi başkent Belgrad’da sokaklara döküldü. Ülkenin dört bir yanından gelen göstericiler, “Kazmayacaksınız”, “Maden olmayacak”, “Yeterince yalan dinledik”, “Artık hapse atılma zamanınız geldi” yazılı pankartlar taşıyarak hükümete karşı tepkilerini dile getirdi.
Çevreyi koruma dernekleri, Sırbistan hükümetine lityum ve bor madenlerinin aranması ve çıkarılmasına yönelik kalıcı bir yasak getirilmesi için 40 günlük bir süre tanımıştı. Ancak bu sürenin dolmasıyla birlikte, halkın bu taleplerine karşılık verilmedi ve lityum madeni projesi tekrar gündeme alındı. Çevre aktivistleri ve köylüler, bu madenin Sırbistan’ın doğasına ve tarımına geri dönüşü olmayan zararlar vereceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
Vucic’ten darbe girişimi iddiası
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, protestoların ardından yaptığı açıklamada, Moskova’dan Sırbistan hükümeti aleyhinde bir darbe girişimi istihbaratı aldıklarını iddia etti. Vucic, bu girişimin lityum madeni protestolarıyla bağlantılı olduğunu öne sürerek, hükümeti devirmeye yönelik bir şiddet planının hazırlandığını söyledi.
Vucic, daha önce haziran ayında yaptığı bir açıklamada, Rio Tinto ve Avrupa Birliği’nin çevresel standartlara uyacaklarına dair yeni garantiler verdiklerini belirterek, gerekli adımların atılması halinde madenin 2028 yılında çalışmaya başlayabileceğini ifade etmişti. Bu projenin, Sırbistan ve tüm bölgenin ekonomik dönüşümüne katkı sağlayacağını savunan Vucic, 19 Temmuz’da Avrupa Birliği ile sürdürülebilir hammaddelerin kullanımına ilişkin bir stratejik ortaklık anlaşması imzalamıştı.
